چکیده:
احادیث،آشنایی با کسانی که حدیث خطاب به آنها صادر شده،رفع ابهام از کلمات و عبارات نامفهوم،آشنایی با شیوهء معصومین علیهم السلام در بیان مطالب و ایجاد تسهیل در حفظ احادیث اشاره شده است. میزان اعتبار مورد صدور احادیث به لحاظ:ناقل حدیث،مورد صدورهای خبری،مورد صدورهای انفصالی و تعارض بین موارد صدور حدیث بررسی شده است.کتاب کافی باتوجه به مورد صدور احادیث، به دو دستهء احادیث فاقد صدرو خاص و احادیث دارای مورد صدور خاص تقسیمبندی و هریک از این قسمتها بررسی شده است. عوامل مؤثر در عدم نقل و نگارش مورد صدور احادیث،به دو دستهء اصلی:عوامل مخصوص هر دوره و عوامل عمومی،تقسیم و به شرح آنها پرداخته شده است. موضوعات مورد صدور احادیث شفاهی و مکتوب در کتاب کافی کلینی در انواع:سؤالها،مجادلهها،درخواستها،شکایتها و عرضهها تقسیمبندی،بررسی و در هر مورد نیز شواهد حدیثی بیان شده است. معنی لغوی واژههای«سبب»،«مورد»،«صدور»،در حدیثشناسی از اهمیت ویژهای برخوردار است.در این مقاله،به تفصیل،به بررسی این واژهها پرداخته شده است.مورد صدور حدیث در علم حدیث و درایت حدیث،بسیار اثرگذار است.احادیث معصومین علیهم السلام در شرایط زمانی و مکانی متفاوت و با انگیزهها و هدفهای خاصی صادر تشده که در تاریخ تدوین حدیث،به دلایل مختلف،بسیاری از موارد صدور حدیث.حذف یا به فراموشی سپرده شده است.همچنان که اسباب نزول قرآن در فهم و تفسیر قرآن مطلوب است،اسباب ورود و صدور حدیث نیز در فهم و تبیین حدیث مطلوب است.در فواید شناخت مورد صدور احادیث،به ایجاد بصیرت در فهم حدیث،تخصیص عام،تقیید مطلق،تبیین مجمل،بیان علت حکم، شناخت احادیث تقیهای،رفع تعارض،تبیین نسخ،ترجیح بین
خلاصه ماشینی:
"1 باتوجه به این تعاریف،میتوان گفت:سبب ورود حدیث امری است که موجب میشود که پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله با یکی از ائمه علیهم السلام به خاطر آن یا در ارتباط با آن، حدیثی را بیان کنند که دریافت آن در فهم حدیث مؤثر است.
امام علیه السلام فرمود:رسول خدا صلی الله علیه و اله این سخن را دربارهء کسانی فرموده است که در مرز،مقابل دشمناند و طاعون در آنجا شایع میشود و آنها مکانهایشان را خالی میکنند و میگریزند.
روش صحابهء پیامبر صلی الله علیه و اله و ائمه علیهم السلام به این صورت بوده است که ایشان طبق تعالیمی که از پیشوایان خود گرفته بودند،اعتقاد داشتند توجه به مورد صدور و نقل آن ممکن است باعث حصر در آن مورد خاص شود.
»(52:ج 5،ص 26) 1-1-2)مجادلهها یکی دیگر از موضوعاتی که در موارد صدور احادیث شفاهی متقابل به آن اشاره میشود،مجادلههایی است که بین افراد مختلف-خصوصا افرادی که از ادیان و فرق دیگر بودند-با پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و ائمهء هدی علیهم السلام صورت گرفته است.
امام علیه السلام فرمود:خدا را ستایش کن؛زیرا هیچ نمازگزاری نیست مگر اینکه برای تو دعا میکند،هنگامی که میگوید:«سمع الله لمن حمده»(همان:ج 2،ص 305) با آگاهی از مورد صدور این حدیث معلوم میشود که حمد و ستایش خدا دعایی جامع است.
»(همان:ج 8،ص 502) 1-1-5-2-3)عرضهء حدیث بر ائمه علیهم السلام این نوع از مورد صدور احادیث را میتوان به صورت ذیل دستهبندی کرد: 1-1-5-2-3-1)عرضهء خبری:گاهی صحابه روایتی را به صورت خبری،نزد امام علیه السلام بیان مینمودند و حضرتش آن را به طور مستقیم،تصدیق یا تکذیب میکردند و اگر لازم بود،توضیحاتی بر آن میافزودند."