خلاصه ماشینی:
اتینگهاوزن2نیز در بخش اول کتاب هنر و معماری اسلامی،ظهور اسلام و فضای هنری آن زمان که به شدت متأثر از ویژگی‌های خاص حیات و اندیشه‌ی اسلامی بوده را مورد بررسی قرار داده که می‌تواند به عنوان پیشنهادی به منظور تجدیدنظر در فصل اول این کتاب مطرح شود.
به طور کلی آنچه در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد مطالعه‌ی روند تحول سبک معماری مساجد در جوامع اسلامی از اولین مسجد ساخته شده به دست پیامبر اکرم(ص)تا تکامل یافته‌ترین آن است که همان مساجد چهار ایوانه می‌باشد.
(شکل 1) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1-توسعه مسجد النبی معماران ایرانی با استفاده از شیوه‌ی طاق‌های ضربی آجری بر روی ستون‌های آجری یا خشتی به جای سقف‌های مسطح حصیری با حمال‌های چوبی بناگر مساجد جدیدی شدند معروف به مساجد شبستانی یا چهل ستون با طاق ضربی که از خصوصیات کالبدی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: شبستان‌های چهل ستون پیرامون یک حیاط مرکزی غالبا مربع شکل؛یک ناو اصلی در قسمت شبستان روبه قبله و در میان ناوهای دیگر؛عدم وجود کف‌سازی واقعی در بسیاری از این مساجد4به طور کلی از خصوصیات معماری این دوره می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: 1.
ایوان عنصری از مسجد است که بعدها در مساجد شبستانی در (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 2:مسجد جامع فهرج کنار یکی از اضلاع حیاط یا صحن و عمود بر آن ساخته شد،اولین بار اشکانیان این مهارت را با خود به بین النهرین آوردند.
(
, 
, 
)
