چکیده:
در این مقاله تطور و شکلگیری شعر فارسی در شبه قارهء هند بررسی شده است.مقاله تأکید دارد که زبان و ادب فارسی درهند پابهپای زبان و ادب فارسی در ایران حرکت میکرد و هر موجی تحولی که در اینجا بوجود میآمد تا آن کرانهها ادامه مییافت به گونهای که در هند نیز سبک خراسانی و آذربایجانی و عراقی همپا و هماهنگ ایران زمین نفس میکشید. روابط ایران و هند از دوران پیش از اسلام تا عصر صفویه نیز به اختصار،در مقاله مطرح شده است و براساس منابع و مآخذی چون سفرنامه ابن بطوطه به حضور ایرانیان در شبه قاره و گسترش آنان تا اندونزی حتی جزایر جاوه و سوماترا اشاره شده است.درعینحال،شکلگیری سبک هندی و نحوهی مهاجرت شاعران از ایرن به هند به دلیل سیاستهای شاهان صفوی نیز در مقاله مطرح شده و ضمن آن،این نکتهء اساسی مورد بررسی و تأکید قرار گرفته که عصر صفوی،دوره انحطاط شعر رسمی فارسی و در مقابل،اوجگیری شعر والای دینی است.
خلاصه ماشینی:
"روابط ایران و هند از دوران پیش از اسلام تا عصر صفویه نیز به اختصار،در مقاله مطرح شده است و براساس منابع و مآخذی چون سفرنامه ابن بطوطه به حضور ایرانیان در شبه قاره و گسترش آنان تا اندونزی حتی جزایر جاوه و سوماترا اشاره شده است.
درعینحال،شکلگیری سبک هندی و نحوهی مهاجرت شاعران از ایرن به هند به دلیل سیاستهای شاهان صفوی نیز در مقاله مطرح شده و ضمن آن،این نکتهء اساسی مورد بررسی و تأکید قرار گرفته که عصر صفوی،دوره انحطاط شعر رسمی فارسی و در مقابل،اوجگیری شعر والای دینی است.
3این امر موجب شد که ایرانیان نقش مهمی در ترویج اسلام در شبه قاره هند داشته باشند و همچنین زبان فارسی را نیز در آن منطقه رواج دهند4با آغاز فتوحات سلطان محمود غزنوی در پنجاب و سند و گجرات و سپس با انتقال حکومت غزنویان از غزنه به لاهور،اسلام و زبان فارسی در هند از رونق بیشتری برخوردار گشت به نحوی که شهر لاهور از اواخر سدهء 5 ق تا دوران سلطنت آخرین پادشاه غزنوی،نزدیکبهیک قرن،یکی از مراکز مهم شعر و ادب فارسی و فرهنگ اسلامی بود.
1باز این سبک به حیات خویش ادامه داد و هنوز که هنوز است در آن خطه حضور دارد و نه تنها در شبه قاره که در افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان نیز زنده است و مردم به اندازه که حافظ میخوانند لذت میبرند بیدل و صائب میخوانند و مسحور میشوند2و تنها در ایران بود که سبک هندی پس از دو سده روبه افول گذارد و فرصت را به مرتجعان سپرد."