چکیده:
شبه عقدها همچون ایفای ناروا،ادارهء فضولی مال غیر و استیفاء،یکی از مصادیق دستهء ارتباط الزامات خارج از قرارداد است که منشاء اتزام در آنها،یک عمل اردای سودآور میباشد.اهمیت این بخش از حقوق در تعارض قوانین با گسترش ارتباطات بین المللی رو به افزایش است و تعیین قانون مناسب برای این دستهء ارتباط،از طریق تحلیل حقوقی ماهیت و مبنای هریک از الزامات،امکانپذیر است.این الزامات برخلاف الزامات قراردادی،توسط قانون تحمیل میشوند اما ماهیت آنها متفاوت از ماهیت شبه جرمها یا الزامات ناشی از اتلاف و تسبیب است.چرا که منشاء التزام در آنها عمل ارادی و سودآوری است که باعث ایجاد کمبود در دارایی پرداخت کنندهء مال یا اداره کنندهء فضولی در مقابل ایجاد افزایش دارایی گیرندهء مال یا صاحب آن است.بنابراین تعیین قانون مناسبت که بیشترین و اساسیترین ارتباط را با دستهء شبه عقدها دارد.امری ضروری است.
خلاصه ماشینی:
The American law of the conflict the coflict of laws 1934 «در تلاش برای محدود کردن دعوای دارا شدن بلاجهت به یک مکان و اعلام وابستگی صرف طرفین دعوی به قلمروی یک کشور،ناگزیر میبایست محل عمل دارا شدن را انتخاب کرد؛ زیرا استرداد پولی که به صورت ناروا پرداخت شده،براساس یک«شبه عقد»با این فرض همراه است که پرداخت کنندهء پول قصد کرده است قانون محلی که مبلغ پول در آنجا پرداخت شده،قانون قابل اعمال در دعوای ایشان برای استرداد مال باشد»( Rabelṣ1960:3/378 ) البته عوامل ارتباط دیگری نیز در این قضیه وجود دارند که عبارتند از ملیت مشترک طرفین، ملیت یا محل اقامت خوانده،محلی که وی باید دارایی را به حالت سابق بازگرداند-که معمولا،هم اقامتگاه وی و هم محل دارا شدن وی میباشد-در پروندهای که نزد دادگاه فدرال سوئیس مطرح شده بود،حوالهای از سوی بانکی در پاریس به دلیل اشتباه صندوقدار آن بانک پرداخت شد.
نتیجه آنکه؛در هر جا که شخصی از مال یا کار دیگری استفاده کند و قراردادی باعث ایجاد دین برای استفادهکننده نمیشود و کار او نیز زیر عنوان غصب،اتلاف و تسبیب قرار نمیگیرد، استفادهء بلاجهت محقق شده است و چون در این وضعیت تعادل بین داراییها برهم میخورد و یکی از طرفین به زیان دیگری دارا میشود،قانون حاکم بر این دعوی قانون محلی است که در آنجا منفعتی از مال غیر استیفاء شده یا از کار غیر بهرهبرداری شده است،یعنی محل افزوده شدن دارایی استیفاءکننده؛چرا که منشاء التزام استیفاءکننده قانون همان مکان است.