چکیده:
نظام جهانی حقوق بشر با همه قدمتی که دارد، فاقد ضمانت اجراهای لازم می باشد. بیش از 60 سال از تصویب اعلامیه ی جهانی حقوق بشر می گذرد، اما، هنوز جهانیان در زمینه تعبیه سازوکارهای مناسب جهت دست یابی به رعایت و تضمین معیارهای حقوق بشر، ناکام مانده اند. نظام حقوق بشر بین الملل از یک طرف، دچار تورم هنجاری شده است، از سوی دیگر، در زمینه اجرای حقوق بشر، تاکنون توفیق زیادی کسب نکرده است. از قدیم گفته اند- و به درستی هم گفته اند- هرجا که ضمانت اجرا وجود ندارد، حق نیز وجود ندارد. ایده تشکیل یک دادگاه جهانی حقوق بشر می تواند به شناسایی بیش تر این حقوق و شفافیت و اجرای عملی آنها بینجامد. با وجود این، موانعی چند در مسیر تشکیل دادگاه جهانی حقوق بشر وجود دارد. از جمله این موانع، حاکمیت ملی دولت ها و اصل رفتار متقابل و مساوی از یک سو، و مشروعیت واگذاری صلاحیت کیفری مراجع ملی به یک دادگاه کیفری بین المللی از سوی دیگر، می باشد. تحقیق دراین جستار به روش تحلیلی ـ توصیفی می باشد که از طریق منابع کتابخانه ای و مطالعه پیرامون پیشین? تاسیس نهادهای قضایی و شبه قضایی صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"حال سؤالی که مطرح میشود،این است که مرجع شکایت از نقض حقوق بشر افرادتوسط این شورا کجاست؟چه سازوکار داخلی وجود دارد که بتوان از اقدام شورای نگهبانشکایت کرد؟ در نوشتار حاضر،(الف)ابتدا به ماهیت و جایگاه ارزشهای حقوق بشری پرداخته میشود،(ب)،سپس به ترتیبات سازمانی حمایت از حقوق بشر اشاره میشود،(ج)در قسمت بعدی رابطه بین دادگاه جهانی حقوق بشر با دادگاههای ملی و بین المللی تبیین میشود،(د)در پایان،موانع تشکیل دادگاه جهانی حقوق بشر مورد بحث قرار خواهد گرفت.
الف-ماهیت و جایگاه ارزشهای حقوق بشر ارتقای سطح ارزشهای حقوق بشری به عنوان حقوق جهانی،سلبناشدنی1و غیر قابلتجزیه2از یکسو،و یافتن جایگاه تعهدات همگانی3و حتی تبدیل پارهای از این قواعد بهقواعد آمره4(سانخوزه جیل،1379،ص 264؛عباسی اشلقی،1382،ص 42)از سوی دیگر،تشکیل یک دادگاه بین المللی را برای تعقیب موارد نقض حقوق بشر ضروری و اجتنابناپذیرمینماید.
کمیته حقوق بشر نیز در تفسیر کلی شماره 31 مربوط به ماده 2 میثاق بین المللی حقوقمدنی و سیاسی میگوید که هریک از دولتها برای رعایت تعهدات حقوق بشری مندرج درمیثاق توسط هریک از دولتهای دیگر،دارای منفعت حقوقی است.
دیوان بین المللی دادگستری نیز خروج موضوعی دارد؛زیرا این مرجع قضاییبین المللی به حلوفصل اختلافات دولتها مربوط است و به شکایات اشخاص اساسارسیدگی نمیکند،دادگاه جهانی حقوق بشر وظیفه رسیدگی به شکایات اشخاص بر ضددولتها در قبال نقض حقوق و آزادیهای اساسی را دارد.
به عبارت دیگر،وظیفه دادگاه جهانیحقوق بشر رسیدگی به موارد نقض حقوق بشر و آزادیهای اساسی در زمان صلح بدون نیاز بهشرایط آستانه صلاحیت،نظیر آنچه در صلاحیت دیوان کیفری بین المللی است."