چکیده:
یکی از ویژگیهای پیامبران، امامان معصوم:، معصوم بودن از خطا و اشتباه است؛ زیرا اگر احتمال گناه، نسیان و غفلت در آنها باشد احتمال خطا و انحراف در گرفتن پیام وحی، تصرف در آن و یا ناتوانی در ابلاغ آن به مردم وجود خواهد داشت. در این صورت حجت بر مردم ابلاغ نشده و نقض غرض میشود. در مورد اینکه مقام عصمت امری است اکتسابی یا موهبتی از سوی خداوند به پیامبران است مباحثی از سوی متکلمان و مفسران مطرح شده که هرکدام از قائلان دلایلی شمردهاند که قابل دقت است. هدف در این نوشتار با توجه به آیات قرآن کریم دستیابی به منشأ عصمت و اثبات موهبتی بودن آن است که با روش اسنادی و مطالعه منابع و بیان و استخراج موهبت عصمت انبیا از آیات با مراجعه به تفاسیر مختلف در این زمینه است. در نهایت با استناد به آیات موهبت عصمت اثبات و به دنبال آن اکتسابی بودن عصمت در مواردی روشن میشود و در صورت موهبت عصمت انبیا و به دنبال آن ائمه معصومان: اختیار از آنها سلب نشده، بلکه آنها هرقدر بهتر و بیشتر از این موهبت بهرهگیری کنند زمینههای توفیق نسبت به بالاترین درجههای ایمان در خود بیشتر میکنند.
خلاصه ماشینی:
"در مورد مسئله عصمت یک سؤال اصلی مطرح است و آن اینکه آیا عصمت پیامبران ذاتی است یا اکتسابی؟ و یا آنگونه که متکلمان مطرح کردهاند بگوییم: آیا عصمت انبیا به طور کلی امری موهبتی و تفضلی است که اساسا قابل تحصیل و اکتساب نیست، بلکه خداوند به جهت شایستگیهایی که در فرد معصوم وجود دارد به او نیرویی عنایت میکند که او را از ارتکاب گناه نگه میدارد؟ یا امری است اکتسابی که قابل تحصیل و به دست آوردن است؟ که به دنبال آن سؤالات دیگری به وجود میآید از جمله: آیا انبیا خودشان هیچ نقشی در به دست آوردن این امر (عصمت) نداشتند؛ چراکه خداوند مقام عصمت را به انبیا و معصومان: داده؟ در صورت موهبت امر عصمت آیا با اختیار آنها منافات ندارد؟ از آنجا که اعتقاد به عصمت در سه قسمش (تلقی وحی، تبلیغ و رساندن) از اعتقادات قطعی و معروف شیعه است ضرورت دارد که در مورد تمامی ابعاد مسئله عصمت که یکی از ابعاد آن نیز موهبت یا اکتسابی بودن عصمت است بررسی گردد.
»7 عصمت اکتساب است یا موهبت؟ درباره عصمت معصومان علیهمالسلام مباحث بسیاری از سوی دانشمندان علم کلام مطرح شده است آنچه نزد همه آنها مسلم شده است اینکه نیروی عصمت در انبیا و امامان اجباری نیست یعنی اینطور نیست که آنها به پاکی مجبور باشند بلکه مانند همه مردم کاملا توانایی بر انجام گناه دارند ولی چون از یک طرف مفاسد و خطرات گناه را میدانند و از سوی دیگر معرفت و شناخت آنها نسبت به خداوند متعال بسیار وسیع است به طوری که همیشه خویشتن را در محضر خداوند میبینند."