چکیده:
در کتابهای دستور ایتالیایی تنها از دو جهت فعل،صحبت شده است،اما اگر از دیدگاه کاربردشناختی به مجهول نگاه کنیم،آن را همچون یکی از ابزارهای زبانی برای نشان دادن نگرش و منظری متفاوت به یک رویداد میبینیم.در این مقاله،تغییر منظر گوینده را،باتوجه به نظریهء ظرفیت، بررسی میکنیم.بنابراین نظریه،هر فعل،براساس ظرفیتش،از پیش مشخص میکند که در چه محیط نحوی ظاهر میشود و چه سازههایی باید و یا میتوانند همنشین آن شوند.بنابراین با تغییر در ظرفیت فعل،از جمله با کاهش ظرفیت آن،میتوانیم سازهها و در نتیجه ساختار جمله را تغییر دهیم و این یکی از راههای بیان یک عمل از منظری متفاوت است.در همین چارچوب میکوشیم نشان دهیم زبان ایتالیایی دارای سه جهت معلوم،میانه و مجهول است که در جهت میانه عنصر مجهول غالب است. همچنین سازوکارهایی که برای ساختهای مجهولی به میانه به کار میرود،نشان داده خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"در جملهء سوم فعل شروع کردن به صورت معلوم ظاهر شده است،اما عملی مجهول را بیان میکند،به عبارت دیگر به لحاظ نحوی معلوم است،اما از حیث معنایی مجهول است به این ویژگی جهت میانه (midle voice) میگویند که در زبانهای یونانی باستان و سانسکریت هم وجود داشت.
ساختهای مجهول همانطور که گفته شد،به دلیل وجود دو جهت مجهول میانه،در ایتالیایی دو دسته ساخت مجهول دیده میشود،یکی از طریق جابجایی کنشپذیر و کنشگر و دیگری استفاده از صورت مجهولساز،این دو ساخت،علاوه بر تفاوتهای کاربرد شناختی به لحاظ رفتار دستوری و همراهی با فعل کمکی نیز با هم اختلاف دارند.
ساخت دیگری که در مجهول سنتی به کار میرود،استفاده از اسم مفعول به تنهایی و بدون فعل کمکی است که به طور طبیعی در قالب یک جملهء پیرو ظاهر میشود که با نهاد جمله به لحاظ شمار و جنس مطابقت دارد.
این ساخت همیشه در تقابل با جملهء معلوم متناظرش نیست بلکه بسیار شبیه ساخت غیرشخصی در این زبان است،اما تمایز اصلی آن است که این عنصر،تنها اگر با فعل متعدی،همراه شود و به این شکل موجب کاهش ظرفیت آن شود،شبیه آنچه در مجهول سنتی رخ میدهد،میتواند مجهولساز باشد.
در ایتالیایی دو نوع مجهول مبتداساز و غیر مبتداساز وجود دارد که در مجهول سنتی امکان مبتداسازی کنشپذیر غلبه دارد،اما در شمار زیادی از مجهولها،بهویژه مجهولهای میانه، تأکید بیشتر روی عمل فعل و یا حتی مبتداسازی عنصر دیگری در جمله است."