چکیده:
تحقیق حاضر به منظور یافتن راهکارهای کاربردی برای اصلاح الگوی مصرف و صرفهجویی انرژی توسط مصرفکنندگان نهایی و در نتیجه افزایش بهرهوری در سطح ملی انجام شده است.این تحقیق از نوع کاربردی بوده و به روش میدانی انجام شده است،برای جمعآوری اطلاعات از روشهای مطالعات کتابخانهای و بررسی اسنادی و مصاحبه ساختار یافته و نیمه ساختار یافته استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات فیشبرداری و مصاحبه میباشد.
بیش از سه دهه است که کشورهای عمده مصرفکننده حاملهای انرژی،بصورت کاملا جدی و برنامهریزی شده،به دنبال کاهش تلفات ناشی از مصرف حاملهای انرژی میباشند که از این رهگذر،نه تنها در زمینه هزینههای مصرف انرژی به صرفهجوییهای قابل ملاحظهای دست یافتهاند،بلکه اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهرهوری در بخش تقاضای انرژی،تسریع دستیابی به توسعه پایدار را به دنبال داشته و در نتیجه از روند فزاینده تخریب محیط زیست نیز به نحو مؤثری جلوگیری بعمل آمده است.به طور کلی اتخاذ سیاستها و راهکارهای اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهرهوری در حوزه انرژی،در دو بخش عرضه انرژی و تقاضای انرژی،قابل بررسی و اجرا میباشد.یافتههای تحقیق حاضر نشان میدهد در ایران به دلیل دولتی بودن تقریبا تمام زنجیره تامین و عرضه انرژی،دولت میتواند با انجام تحقیقات علمی و هدفمند نمودن سرمایهگذاریها در بخش تقاضای انرژی و به کارگیری فناوریهای نوین،طی مدت نسبتا کوتاهی،به میزان قابل توجهی مصرف انرژی را کاهش دهد.عامل مؤثر دیگر در کاهش مصرف انرژی،مدیریت تقاضای انرژی میباشد که در این زمینه نیز راهبردهای متعددی از جمله قیمتگذاری،آموزش،فرهنگ،پاداش،هنجار،سبک زندگی،استفاده از انرژیهای نو و تجدیدپذیر،استفاده از فناوریهای جدید،استفاده بهینه از مواد و بازیافت و...وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"شدت مصرف انرژی نهایی و تولید ناخالص داخلی در کشورها (1990-2006) (به تصویر صفحه مراجعه شود) مقدار تولید ناخالص داخلی انرژی(دلار آمریکا)منبع: WEC,2008,Energy Efficiency Policies around the World:Review and Evaluation Executive summary با توجه به متوسط شدت رشد انرژی 4/0 در جهان،این رقم در ایران بیش از 6/0 برآورد گردیده،بنابراین میتوان نتیجه گرفت در کشور ما پتانسیل فراوانی برای بهینهسازی و اصلاح الگوی مصرف و افزایش کارائی تا یک سوم(33 درصد)وجود دارد که درآمد حاصل از آن در حدود 5 میلیارد دلار در سال تخمین زده میشود.
در این تحقیق نیز با تکیه بر نتایج مطالعات کتابخانهای و میدانی و بر اساس ویژگیهای خاص جمهوری اسلامی ایران در بخش انرژی،مؤلفهها و اجزاء مدل پیشنهادی برای مدیریت بهرهوری از طریق اصلاح الگوی مصرف در بخش تقاضای انرژی کشور به شرح زیر طراحی شده است: نمودار 2.
برای جمعآوری اطلاعات در زمینه راهکارهای مدیریت بهرهوری از طریق اصلاح الگوی مصرف در بخش تقاضای انرژی و طراحی مدل مطلوب آن،بررسی اسنادی،مطالعات بصورت کتابخانهای و تطبیقی انجام شده است و ابزار مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات،فیشبرداری و تکمیل پرسشنامه میباشد.
به منظور انجام تحقیق مراحل زیر انجام شده است: مرحله اول:بررسی اسنادی و مطالعات کتابخانهای در زمینه راهکارهای موجود به منظور مدیریت بهرهوری از طریق اصلاح الگوی مصرف تقاضای انرژی در ایران و کشورهای پیشرو1که دارای ویژگیهای مورد نظر پژوهش حاضر میباشند و اطلاعات آنها در دسترس میباشد؛صورت گرفت.
دستاوردهای تحقیق حاضر میتواند گامی مثبت در جهت اتخاذ سیاستها و راهکارهای غیر قیمتی مدیریت بهرهوری از طریق اصلاح الگوی مصرف در بخش تقاضای انرژی در ایران باشد که برای تحقق این امر مهم لازم است: 1."