چکیده:
در این نوشتار تلاش شده تا نمونههایی از کاربرد احادیث در پژوهشهای حوزۀ دین و فرهنگ ایرانی نمایانده شود. از این رو، به کتاب الکافی مراجعه شده و احادیثی که با مذهب ایرانیان در ارتباط بوده جمعآوری گردیده و تحلیلوارهای از آنها ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
یادکردهای ایرانشناختی در الکافی سید مجتبی آقایی مهدی حجتپناه چکیده کلید واژهها: درآمد گذشته از تواریخ مشهور و برخی از کتب ملل و نحل، سایر منابع اسلامی (همچون تفاسیر، کتب فقهی، منابع ادبی، حدیث، کتب لغتشناسی، سفرنامهها و آثار جغرافیدانان، کتب فلسفی، انساب و مانند آنها) جایگاه چندانی در شناخت دین و فرهنگ کهن ایرانی نیافتهاند؛ چه، بسیاری پیشاپیش چنین پنداشتهاند که در این دسته از منابع، شواهدی که به کار پژوهش در حوزه مذکور بیاید، وجود ندارد.
2 یکی از معدود پژوهشهایی که با تکیه بر معدودی از این منابع مغفول مانده، به انجام رسیده و ثمرات قابل توجهی هم داشته، کتاب تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی اثر دکتر محمد محمدی ملایری است.
]. 5 پیشاپیش باید خاطرنشان کنیم که در مجموعه ادبیات منابع اسلامی، واژه مجوس دارای دو معنای مرتبط به هم است: یکی، همچنان که مشهور بوده، مراد از آن ایرانیان پیرو دین زرتشت است و دو دیگر، همه اممی که درباره آنان شبهه اهل کتاب (یا پیامبر) وجود دارد.
علاوه بر «تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی»، سه اثر مهم دیگری که برای درک این موضوع بسیار مفید هستند، عبارتاند از: ستیز و سازش: زرتشتیان مغلوب و مسلمانان غالب در جامعه ایران نخستین سدههای اسلامی؛ چالش میان زبان فارسی و عربی در سدههای نخست؛ از ایران زرتشتی تا اسلام.
اهمیت این دسته از احادیث در شیوه سلوک جامعه اسلامی با مجوس و نیز درک فرآیند انتقال از ایران زرتشتی به اسلام است: (ج3، ص567) (ج5، ص569) 1.