چکیده:
بیشک تجسس در حالات خصوصی مردم و تفتیش دربارهء اسرار نهانی آنها کاری مذموم و ناپسند است.در اسلام نوعی«امنیت»پیشبینی شده که در هیچ قانونی از قوانین دنیا وجود ندارد،و آن امنیت حیثیت و آبروی افراد حتی در محیط افکار دیگران است و بدیهی است سوء ظن و تجسس و تفتیش از عقاید این سرمایه گرانقدر را به خطر میافکند.قانون اساسی در دو اصل 23 و 25 بدین شرح که در اصل 23 مقرر میدارد:«تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمیتوان به صرف داشتن عقیدهای مورد تعرض و مواخذه قرار داد»و در اصل 25 آورده است:«در بازرسی و فرستادن نامهها،ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی یا افشای مخابرات تلگرافی و تلکسی،سانسور،عدم مخابره و نرساندن آنها،استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون».به این امر تصریح کرده است.نگرانده در این جستار به بررسی و تبیین مبانی شرعی و جزائی هردو مسأله پرداخته که امید است برای دانشپژوهان علم حقوق مثمر ثمر و مفید فایده باشد.
خلاصه ماشینی:
"بیشک تجسس در حالات خصوصی مردم و تفتیش دربارهء اسرار نهانی آنها
مخابره و نرساندن آنها،استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به
(نحل/106)یعنی:«کسی که پس از ایمان به خدا اظهار کفر کند مرتد و کافر است مگر آنکه قلب او اطمینان به ایمان داشته باشد و با اکراه و زور اظهار ارتداد کرده باشد که
مجوزی برای حکم به عدم اعتقاد وی نداریم،زیرا ممکن است عقیده داشته باشد اما
قانون اساسی برای همه آمده است:«نظام حکومت اسلامی به این موضوع که
تفتیش عقاید از نظر شروع انور ممنوع است لیکن در قوانین موضوعه علی الظاهر
اسلامی در پارهای از موارد این کار را مرتکب شود و آن در جایی است که بیم
گزارد و آنگاه رو به ما کرده فرمود:چه کسی حاضر است برود و ببیند این قوم
مورد دیگر اینکه ابن اسحاق نقل میکند که نعیم بن مسعود به خدمت پیامبر خدا
پس شما در کنار این جماعت (مشرکان)نجنگید مگر آنکه تعدادی از بزرگان و سران آنها را به عنوان گروگان از
قریظه گفتند:فردا شنبه است و ما در این روز دست به هیچ کاری نمیزنیم.
فرستادگان،پیغام بنی قریظه را برای قریش و غطفان آوردند آنها گفتند:به خدا قسم
فرستادند که:به خدا سوگند حتی یک نفر از افراد خود را در اختیار شما نمیگذاریم وقتی فرستادگان قریش و غطفان این پیام را به بنی قریظه رساندند،آنها گفتند:
شده است که به نظر میرسد مفاد این اصل متخذ از آیهء شریفهء سورهء حجرات باشد
و تفتیش دربارهء اسرار نهانی آنان کاری مذموم و ناپسند است و قرآن کریم مؤمنان"