چکیده:
طبق قرآن کریم روایتهای اسلامی، ولایت یکی از بنیادیترین آموزههای دین اسلام به شمار میرود. در این مقاله، تلاش میکنیم، علاوه بر مفهومشناسی ولایت، قدری به واکاوی ماهیت ولایت بپردازیم و با تأکید بر ابعاد اجتماعی آن، روشن سازیم ولایت و موالات پیوند معنوی نیرومندی در میان مؤمنان و حجت خداست و همانگونه که توضیح خواهیم داد، این پیوند سرنوشت آنها در دنیا و آخرت را به یکدیگر گره میزند. برخلاف آنچه بسیاری تصور میکنند، ولایت همان رابطة تکتک مؤمنان با صاحب ولایت نیست، بلکه ولایت رابطة جمع مؤمنان با صاحب ولایت و با یکدیگر است. در این نوشتار، با بررسی مسائلی همچون مقومات و ارکان ولایت، سلسله مراتب ولایت، طرفینی بودن ولایت، بهرهمندی یا عدم بهرهمندی کفار از ولایت ربوبی، و کارکرد اجتماعی ولایت، هم درک خود را از ولایت ارتقا خواهیم بخشید و هم گامی در جهت تقویت اخوت ایمانی ـ و نیل به جامعة ولایی ـ برخواهیم داشت.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به آنچه پیشتر گفته شد، ظاهرا مراد این است که اگر ما از اهلبیت( و به طور مشخص امام زمان خود شناخت پیدا کنیم، یعنی هم امام را بشناسیم و هم زمان را بشناسیم و هم از خواستههای اماممان در این زمان آگاه باشیم و هم اهل ولایت آن امام را شناسایی کنیم (از احوال، نیازها، تواناییها و تلاشهای ایشان شناخت کافی داشته باشیم) و هم دشمنان آن امام را شناسایی کنیم و از کارها و برنامهها و به طور کلی اردوگاه ایشان فاصله بگیریم، میتوانیم امیدوار باشیم که در دنیا و آخرت با اهلبیت( همراه و در قیامت نیز با آنان محشور شویم (یحشر فی زمرتکم) 1 ( و بدین ترتیب، پشت سر پیامبر( و اهلبیت( به بهشت برویم و در منزلگاه ایشان جای بگیریم؛ همچنین، آنگاه که امام زمان( قیام عدالتخواهانة خود را آغاز میکند، میتوانیم در کنار او ـ نه در مقابل او ـ بایستیم؛ چه زنده باشیم و چه زنده گردیم تا مراجعت کنیم (یکر فی رجعتکم و یملک فی دولتکم 2 ((؛ اللهم ان حال بینی و بینه الموت الذی جعلته علی عبادک حتما مقضیا فاخرجنی من قبری مؤتزرا کفنی شاهرا سیفی مجردا قناتی ملبیا دعوة الداعی فی الحاضر و البادی 3 ((().
نتیجه در این مقاله با استفاده از آیات قرآن کریم و روایات معصومین( مفهوم ولایت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و روشن گردید که ولایت صرفا رابطه شخصی با اولیای الهی و رابطه میان آحاد پراکنده مؤمنین با صاحبان ولایت نیست، ولایت یک مقولة جمعی، مبتنی بر سه رکن معرفت، محبت و اطاعت است و عبارت دیگر ولایت و موالات پیوند معنوی قوی است که مؤمنان و حجت خدا را به یکدیگر متصل ساخته و به نوعی سرنوشت آنان را در دنیا و آخرت به یکدیگر گره میزند."