گفت و گو به جای برخورد؛ امکان یا "امتناع"؟ / نقدی درباره کتاب فرهنگ ها و تمدن ها؛ برخورد یا گفت و گو؟ معرفی و نقد

"*** امکان شکل‌گیری گفت‌وگو در گرو چیست؟اساسا گفت‌وگو در چه بستری شکل می‌گیرد؟ضرورت‌ شکل‌گیری گفت‌وگو چیست و مطلوبیت آن در طلب چگونه غایتی است؟ الف)گفت‌وگو بر اساس بینونیت(در این جا مراد، موجودیت‌"من‌"و"غیر")و بینونیت خود مبتنی بر آن‌ بخش از وجود استکه در مقابل‌"دومی‌"،لا اقل از وجهی،فاقد اشتراک است. به هر روی این منم که در مورد مفهوم‌"من‌"تامل‌ می‌کنمو به همین ترتیب،در مورد"غیر"و نسبت‌ به آن موضع بیرونی و تماشاگرانه ندارم؛از این رهگذر پیچیدگی‌های بسیار مهم و بغرنجی که کلیت آن‌ همیشه دغدغه فیلسوفان و معرف‌شناسان بوده است، برای تدقیق بیشتر،رخ‌نمایی می‌کند؛آیا مفهوم‌"غیر"، عین مصداق آن است؟آیا"غیر"می‌تواند آن‌گونه‌ که واقعا موجود است،در تصور من حلول کند تا به‌ قولی،جهان و پدیده غیر خود را در خود فرو بپوشانم؟ آیا"من‌"بما هو من و"غیر"بما هو غیر،شناخته‌ می‌شود؟باید در نظر داشت که‌"من‌"در شناخت‌"غیر" تنها تصوری از"دیگری‌"دارد که با آنچه در واقع به‌ عنوان‌"دیگری‌"در جهان عینی موجود است،تناظر این همانی‌ (identity) 2ندارند. مطمئنا گفت‌وگو می‌تواند "طریقی‌"عزیز برای نیل به جهانی بری از خشونت‌ و جنگ باشد،اما با توجه به آنچه در ابتدای این‌ مقال گفته شد،امکان تحقق آن چندان روشن‌ نیست تا بتوان به سادگی و بدون مطالعه پشتوانه‌های‌ ضروری آن،تجویزش کرد؛جز آن که تنها به عنوان‌ شعاری تبلیغاتی و سیاسی از کارکردهای عمومی‌ طرح آن استفاده نمود. چرا دو تمدن باید به گفت‌وگو بپردازند؟آیا مواجهه‌ دو هویت که لا اقل از یک حیثیت نسبت به هم‌ متفاوت‌اند،امکان دارد؟آیا گفت‌وگو"در شرایط عدم‌ وجه اشتراک شکل می‌گیرد؟آیامفهوم فرهنگ‌ دیگری که با او به گفت‌وگو می‌پردازیم،عین مصداق‌ و وجود اوست؟آیا شکل‌گیری مفهوم فرهنگ من‌ در گرو حضور تصوری از فرهنگ غیر است یا در پرتو حضور و بروز"غیر"است که‌"من‌"تصویر می‌شود؟..."