چکیده:
باوجود پژوهشهایی که تاکنون در زمینهء قید به عمل آمده هنوز هم نکات ناگفتهء فراوانی در این باب وجود دارد که بررسی و تحلیل تازهای را میطلبد.در مقالهء حاضر قید از نظر صورت مورد بررسی قرار میگیرد،ولی از آنجا که بررسی این مقولهء زبانی صرفا برمبنای ملاکهای صوری امکانپذیر نیست،به ناچار از ملاکهای معنایی هم استفاده شده است.در این پژوهش صورتهایی که هریک از انواع قید میتواند بپذیرد،نشان داده میشود:گروه اسمی،گروه حرف اضافهای،گروه قیدی،و بندهای قیدی.نتایج حاصل از این تقحیقات در قالب جدولی ارائه شده است که برای خواننده این امکان را فراهم میآورد تا بتواند به انواع قید و ویژگیهای آنها به صورت یکجا دسترسی پیدا کند.
خلاصه ماشینی:
"فرشیدورد که بخش عمدهء تحقیقاتش در زمینهء قید بوده،و حتی رسالهء دکتری وی در این خصوص نگاشته شده است،در کتاب دستور امروز(8431:651)قید را از لحاظ معنی ابتدا به پرسشی و غیر پرسشی و سپس به اشاری و غیر اشاری تقسیم نموده،در خصوص نحوهء ساخت قیود اشاری و غیر اشاری چنین مینویسد: اینگونه کلمات و گروهها معمولا از وابستهساز و یک واژهء اشاری و اسم یا گروه اسمی ساخته میشوند،مانند آنجا،اینجا،آن طرف،در آن طرف،در این نزدیکی.
شفایی(3631:911)قیود را تحت عنوان ظروف معرفی کرده است و در صفحات 421 و 521 برای تفکیک ظروف مختص از ظرف مشترک ملاک دیگری را که مربوط به کارکرد نحوی قیود است ارائه نموده،چنین مینویسد: ظروف مختص آنهایی هستند که یا اصولا در داخل ترکیبهای اضافهای قرار نمیگیرند،مانند هنوز و یا فورا و یا اگرهم برخی از آنها جزء اول ترکیب اضافهای را تشکیل می دهند، مجموعهء ترکیب،باز هم ظرف(یا قید)باشد،مثلا ظرف مکان زیر.
طبقهبندی گروههای قیدی بدون علامت صوری طبقهء بستهء دستوری1 طبقهء بازرگانی2 با علامت صوری دارای تنوین عربی دارای حرف اضافه مشکوة الدینی(3731:612)در مورد گروههای اسمیای که دنر جایگاه قید زمان و یا مکان ظاهر میشوند،به عنصر دیگری که به نقش نحوی آنها مرتبط است،یعنی حرف نشانهء را که معرف مفعول صریح است،اشاره نموده و چنین مینویسد:«ممکن است گروه اسمی در جایگاه قید زمان و یا قید مکان با نشانهء را ظاهر شود»و نمونههایی را ارائه میدهد که تنها به ذکر دو نمونه اکتفا میشود.
قید مکان یقود مکان در زبان فارسی به صورت گروه اسمی،گروه حرف اضافهای،گروه قیدی و نیز بندهای قیدی با اشکال تصریف شدهء فعل ظاهر میشوند.
>3-الف:قید حالت قیود حالت اصولا به کمک تمامی صورتها،به استثنای گروه اسمی،گروه قیدی طبقهء بسته و بندهای قیدی،با اشکال تصریف نشدهء فعل نمود مییابند."