خلاصه ماشینی:
"1 ما اگر این سخن را راجع به همهء صحابه بپذیریم ولی بنا به منابع حدیثی شیعهء امامیه،در خصوص علی علیه السلام که به‌طور خصوصی سخنان رسول اکرم را در کتابی به نام(کتاب علی)که به ائمه اهل بیت،به ارث رسیده، می‌نوشته است نمی‌توانیم قبول کنیم2و در هر حال،این امر،راجع به صحابه بوده است،اما مسلما نوشتن حدیث میان تابعین رسم شده بود و نزد برخی از تابعین ازجمله محمد بن شهاب زهری متوفای(521 هـ)استاد مالک بن انس، نوشته‌هائی گرد آمده بود و بطوری که نوشته‌اند وی در خانه‌اش در میان انبوهی از کتابها می‌نشست.
مسئلهء قابل بحث در اینجا این است که چرا تدوین حدیث تقریبا در یک زمان در شهرهای مختلف شروع شده و چه کسی در این کار پیش‌قدم بوده است؟ برخی گفته‌اند نظر به این‌که(ابن جریج)زودتر از دیگران،وفات یافته شاید قبل از دیگران دست به تألیف حدیث زده باشد،و چون او در مکه می‌زیسته حجاج بیت الله کتاب او را استنساخ کرده و با خود به شهرهای دیگر برده و دیگر محدثان از وی پیروی نموده و هر کدام احادیث موجود نزد خود را در کتابی گرد آورده‌اند.
و اگر شیخ طوسی کتاب ابن عقده را دیدده و رقم چهار هزار در آن کتاب وجود داشته معلوم نیست به چه علت نام همهء آنان را به کتاب خود منتقل نکرده است؟ به هر حال،مأخذ شیخ طوسی در تشخیص راویان اصحاب امام صادق و سایر ائمه برای ما مشخص نیست که آیا از قول دیگران نقل کر7ده و یا خود به تتبع در سند احادیث و فهارس و برخی از کتب رجال سابق بر خود،پرداخته و این رقم را استخراج کرده است."
(
, 
, 
)
