چکیده:
در معرفی بخشی از مهمترین منابع مربوط به شرایط دینی و اجتماعی عصر ساسانی، بیگمان اثر بسیار مهم و برجستهء دینکرد از اهمیت ویژهای برخوردار است.این اثر که در قرن سوم هجری به وسیلهء موبدان مزدیسنا و در عهد خلافت عباسی نگاشته شده است دارای نکات عمده و قابل ذکری در فرهنگ عهد ساسانی است که لااقل از دو جهت برای ثبت در تاریخ پایگاهی ویژه دارد.نکتهء اول آنکه چنین اثری،در اوج قدرت خلفای عصر اول عباسی،نشانهای از کمال روحیهء ارزشمند تسامح اسلامی است که اجازه میدهد در دارالخلافهء بغداد،موبدان زرتشتی دست به نگارش چنین اثری زده،کتابی تدوین نمایند که محققان امروزه آن را دانشنامهء دین زرتشتی خواندهاند. نکتهء دیگر،مجموعهای از شرایط گوناگونی است که در دل اثر و در جایجای آن مشهود است و آن مسایل رنگارنگی است از دورهء ساسانی که ما را با بهترین اثر دینی و اجتماعی دورهء ساسانی که در عهد اسلامی پدید آمده،آشنا میسازد.بنابراین، میتوان گفت این اثر در دورهء اسلامی و برای بررسی مبانی اجتماعی و دینی عهد ساسانی نگاشته شده است.در این مقاله تلاش میشود گزیدههایی از مجموعهء بزرگ دینکرد را(به اقتضای محدودیت فضای تحقیق و تنوع مطالب)انتخاب و ارائه گردد و در عین حال،آن گزیدهها معرف اثر و نتیجه بخش آن نیز به شمار آید.
خلاصه ماشینی:
"میتوان گفت این اثر در دورهء اسلامی و برای بررسی مبانی اجتماعی و دینی عهد
به هنگام حضور دین اسلام در ایران،پیروان آیین مزدیسنا با ارایهء کتاب دینی خود(اوستا)به
است نیز به وسیله دانشمندی زرتشتی به نام آذرباد فرنبغ فرخزادان نگاشته شد و چنان مورد
روایات زرتشتی به دلیل تشابه نام پدر این دو شخصیت مذهبی احتمال داده شده است که
کتاب دینکرد به وسیله آذرباد فرنبغ فرخزادان نوشته شده است.
به روایت دینکرد به عصر شاپور دوم ساسانی(973-903 م)تعلق دارد؛آن زمان که اوستا به
دریافت که در کتاب دینکرد لااقل به دوازده مورد آن اشاره شده است و به طور عمده در ذکر
در این مورد در دینکرد آمده است:«هرگاه مردم از تنسر راستگو که هیربذ و نمایندهء
ساختار اقتصادی نظام ساسانی بود که منجر به مبارزات دینی و اعتقادی مردم گردیده است و
دینکرد در مورد اصل توحید نیز با مسلمانان دچار اختلاف است.
مورد جنگهای ساسانیان نیز دینکرد به تفصیل به سخن نشسته است.
یکی دیگر از علل این توجه،ساختار فرهنگی دینکرد است که علاقه به مذهب و
به عربی ترجمه شده و این تراجم در نگارشهای دینکرد نیز تأثیر داشته است.
(1)-دینکرد به صورت تحت اللفظی به معنی(تألیف دینی)است و(دین)در این کلمه و بسیاری موارد
بنابراین،لازم است آثار قبل از دینکرد را مورد توجه قرار داد که به علت
(01)-آنچه در عهد شاپور اول از اوستا فراهم آمد،با آرمان دولت ساسانی در امور دینی تفاوت دارد.
نولدکه در کتاب تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان اعتقاد دارد:آشنایی ابن قتیبه با"