چکیده:
آب از جمله نهاده‌هایی است که در تولید محصولات کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است.از دیرباز محدودیت منابع آب از جنبه‌های کیفی و کمی در مناطق کویری از جمله استان یزد،استفاده از روشهای مدیریتی خاص جهت افزایش راندامان بهره‌برداری را الزام‌آور ساخته است.یکی از این روشهای مدیریتی استفاده از دانش بومی و تکنیک فنی و اقتصادی«کم‌آبیاری»می‌باشد.اصولا«کم‌آبیاری»روشی مدیریتی است که به هر طریق ممکن می‌تواند راندمان سود خالص به ازای واحد آب مصرفی را با در نظر گرفتن سایر شرایط و عوامل مؤثر حداکثر نماید.بررسی تاریخجهء کشاورزی استان یزد نشان می‌دهد که از نسلهای قبل تاکنون این دانش بومی مورد استفادهء کشاورزان بوده است.شیوهء به کارگیزی عموما در آبیاری سطحی بوده و هست و عمدتا تعیین الگوی کاشت بهینه و عملیات زراعی چگونگی تراکم گیاهی، استفاده از آیش و تناوب زراعی برای بهره‌گیری از بارندگی و ذخیره‌سازی رطوبت،تغییر زمان کشت جهت کوتاه شدن دوران رشد،کشت گیاهان مقاوم به خشکی یا سازگار با خشکی را شامل می‌شود.این مقاله منتج از قسمتی از نتایج طرح تحقیقاتی مصوب با عنوان«جمع‌آوری و ثبت دانشبومی بخش کشاورزی در روستاهای شهرستان تفت»است که سالهای 4831-3831 اجرا شد.پژوهش حاضر به بررسی تاریخی کاربرد روش«کم‌آبیاری»و چگونگی استفاده از آن می‌پردازد.بررسیها نشان داد که استفاده از روش«کم‌آبیاری»باعث افزایش افزودهء کل کشاورزی اعم از تولیدات زراعی،باغی و دامی می‌شود، زیرا کشاورزی در این مناطق آمیخته‌ای از هر سه نوع فعالیت فوق می‌باشد.
خلاصه ماشینی:
"از نسلهای قبل تاکنون این دانش بومی مورد استفادهء کشاورزان بوده است.
شهرستان تفت(بخش آب و هوا)است که در سال 48-3831 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شده است.
صورت مالچ برای حفظ خاک و رطوبت آن و نیز حفاظت از طوقه و ریشهء گیاهان را شرح داده
از قدیم در شهرستان تفت استفاده از شن و ماسه بادی برای حفظ رطوبت خاک رایج بوده
از کاه و کلش شاخه و برگ خرما به عنوان مالچ برای حفظ رطوبت خاک استفاده می‌شود.
در فصل خشک بعد از هر آبیاری،کشاورزان پای درختان را شخم سطحی می‌زنند تا از تبخیر رطوبت خاک جلوگیری شود.
کشاورزان بوده و هنوز هم از این منابع جهت اصلاح خاک و حفظ رطوبت آن بهره‌برداری
این نوع کشت در همهء روستاهای مورد مطالعه رایج بوده است و کشاورزان آن را شیوهء بسیار
به شیوهء مذکور از راههای خیلی مؤثر برای حفظ رطوبت خاک و مقابله با کم‌آبی بوده و در
از رطوبت خاک هم به خوبی برای درختان استفاده می‌کنند.
گل سرخ نوعی مارن قرمز رنگ است که کشاورزان آن را برای تقویت و حفظ رطوبت خاک به کار
کود حیوانی به زمین داده می‌شود تا علاوه بر تأمین مواد غذایی خاک به جذب آب و حفظ
کشاورزان افزودن این مادهء معدنی به خاک را موجب برکت زمین و افزایش محصول و
کشاورزان از آن برای تقویت حاصلخیزی و حفظ رطوبت خاک استفاده می‌کردند.
آب و حفظ رطوبت خاک هنوز هم در همهء روستاهای این منطقه رایج است و ضمنا یکی از"
(
, 
, 
)
