بررسی و معرفی برخی از قهرمانان اساطیری منظومه کوش نامه معرفی و نقد

منظومه ی کوش نامه در زمره ی حماسه های ملی، اساطیری و پهلوانی است که حکیم ایرانشاه بن ابی الخیر در قرن ششم ه.ق آن را به نظم درآورده است. این کتاب داستان کوش پیلگوش، برادر زاده ی ضحاک است که سال های طولانی در چین، مغرب و آفریقا با قدرت و ستمگری فرمانروایی کرده و در این مدت همواره با جمشیدیان به دشمنی و نبرد می پردازد، اما سرانجام، راه دادگری و یزدان پرستی پیشه می کند. این کتاب، حاوی شرح ویژگی های تعدادی از شخصیت های اساطیری است. در منظومه، همچنین، قهرمانانی حاضرند که حکیم فردوسی نیز از تعدادی از آن ها پیشتر و با روایتی متفاوت سخن گفته است. با بررسی این قهرمانان مشترک و شباهت ها و تفاوت های داستانی میان آن ها در می یابیم مآخذ دو منظومه، تا حدودی با یکدیگر متفاوت بوده اند که ارائه ی آن ها به پربار کردن فرهنگ تاریخ اساطیری و حماسه ی ملی یاری می رساند.

"این کتاب داستان کوش پیلگوش،برادر زاده‌ی ضحاک است که سال‌هایطولانی در چین،مغرب و آفریقا با قدرت و ستمگری فرمانروایی کرده و در اینمدت همواره با جمشیدیان به دشمنی و نبرد می‌پردازد،اما سرانجام،راه دادگریو یزدان پرستی پیشه می‌کند. یکی از این حماسه‌ها،کوش‌نامه یا قصه‌ی کوش پیل داندان استکه یکهزار و پانصد سال با ستمگری،خونریزی،هوسبازی و گناه به نبرد با آفریدگاننیکی چون آبتین و فریدون می‌پردازد و خود را آفریدگار مردمان می‌خواند و درپایان منظومه،با راهنمایی پیری فرزانه از نژاد جمشید به سوی یزدان رهنمون می‌گردد. در کوش‌نامه به دوران بیماریضحاک اشراه‌ی صریحی نشده است،ولی با توجه به حوادثی که پس از رفت کوشپیلگوش به نزد ضحاک روی می‌دهد و اشاره به این که هشتاد سال از پادشاهیضحاک باقی مانده است،معلوم می‌شود که وی در اواخر عمر گرفتار این بیماریشده بوده است(متینی؛458:1365). بدین ترتیب،ساکنان خاور و اندلس نیز راه بت‌پرستی در پیشمی‌گیرند-این عمل کوش در منظومه دو بار تکرار می‌شود-کوش سال‌ها و بلکهقرن‌ها با قدرت مطلق در مغرب و سرزمین‌های اطراف آن از مصر تا کوه طارق فرمانروایی کند و سیاهان نوبی و بجه جرأت نزدیک شدن به مناطق تحت تصرف ویرا ندارند. اما نکته‌ی مهم این است که به جز شخصیت‌های خاص منظومه‌ی کوش‌نامهکه در شاهنامه از آن‌ها ذکری به میان نیامده است،حتی حوادث زندگی قهرمانان مشترک دو منظومه نیز با تفاوت‌های برجسته‌ای همراه است؛به‌عنوان مثال،یزدانپرستی جمشید تا پایان عمر،معرفی بیماری ضحاک با عنوان بیماریسرطان(خرچنگ)،چگونگی انتخاب و ازدواج آبتین با فرارنگ(فرانک در شاهنامه)،کشته شدن ایرج به دلیل باژخواهی از سلم و تور،تقسیم جهان میان سلم و تور وکوش پیلگوش و..."