تبیین نقش عوامل مؤثر بر جلب سرمایه مستقیم خارجی در ایران مقاله

در مقاله حاضر هدف، شناسایی عوامل موثر بر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و نشان دادن جایگاه ایران در این مقوله است. پس از شناسایی عوامل موثر بر جلب سرمایه های خارجی، تاثیر برخی از متغیرهای مهم بر جریان ورودی FDI به کشور، با استفاده از مدل Bajo – simo، از روش ARDL و داده های سال های 1380-1353 بررسی شده است. نتایج مدل که شامل 3 خروجی است، نشان می دهند که طی این دوره، در کوتاه مدت و بلند مدت نرخ تورم (که بیان گر عدم کارامدی سیاست های اتخاذی دولت در کشور است) به عنوان عاملی منفی برای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی عمل کرده است. هم چنین افزایش تولید ناخالص داخلی، افزایش موجودی سرمایه و افزایش درجه باز بودن اقتصادی که به معنای کاهش و موانع تعرفه ای در کشور است، باعث افزایش جریان ورودی FDI به کشور می شود. همچنین افزایش نرخ بهره و نرخ ارز نیز تاثیر منفی بر ورودی FDI به کشور داشته و نتیجه بررسی نشان داد که تغییرات نرخ دستمزد تاثیری بر ورودی FDI نداشته است.نتایج برآورد مدل پویا نیز وجود رابطه بلند مدت بین متغیرهای ذکر شده و ورودی سرمایه مستقیم خارجی را تایید می کند. مدل ECM نیز حاکی از آن است که با وارد شدن یک شوک به هر یک از متغیرهای توضیحی مدل، حدود 2.5 تا 3 سال طول می کشد که جریان ورودی FDI، به سطح تعادلی خویش باز گردد

In this paper we try to determine the set of factors which affect on foreign direct investment flow and to show the conditions in attracting FDI in Iran. While the major factors are determined، we try to estimate and measure the significant of the important factors that effect on FDI inflow to Iran by using the Bajio-Simon model(1996) and ARDL method during the period of 1353-1380 . The three set of result show that during the period of study both in short run and long run، inflation rate that in general implies the ineffectiveness of economic policy has negative impact in absorbing FDI، Further more، increasing in GDP ،capital stock and degree of openness in economy that means the reduction of tariff barriers in the country ،have the positive effects on FDI flow to Iran. Also increase in interest rate and exchange rate will have a negative effect on FDI flow to the country. The result of survey also shows that the wage level doesn’t have any effect on FDI inflow. Moreover، The result of dynamic model confirms the long run relationship between explanatory variables and FDI. The ECM model also implies that any shocks imposed to each of independent variables of the model may continue to 2.5-3 years are need for FDI to return to its long –term trend .

"مدسد (2000) 5 در رسالة دکتری خود با عنوان مالیات‌ها و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعة آسیای جنوب شرقی، به بررسی مشوق‌های مالیاتی که به طور وسیع توسط این کشورها و به منظور جلب FDI استفاده شده، پرداخته است. معصومه حاجیلیدر سال 1379 اهمیت FDI برای کشورهای در حال توسعه را بررسی کرده و به برخی نظریات ذکر شده در رابطه با علل FDI پرداخته و هم‌چنین مروری بر روند جریان ورودی سرمایه به ایران در سال‌های قبل و بعد از انقلاب داشته است. نتایج مدل براوردی با استفاده از روش ARDL طی دورة 80-1353 برای بلند مدت و کوتاه مدت به شرح زیر است: 1ـ نرخ تورم که بیان‌گر عدم کارامدی سیاست‌های اقتصادی در کشور است، به‌عنوان عاملی منفی برای جذب سرمایه‌های خارجی عمل کرده است، 2ـ افزایش GDP که به‌عنوان جایگزینی برای رشد اقتصادی و اندازة بازار کشورست، تاثیر مثبت بر جلب سرمایه‌های خارجی داشته است، 3ـ افزایش نرخ ارز تاثیر منفی بر ورودی سرمایه خارجی داشته است، 4ـ افزایش موجودی سرمایه، تاثیر مثبت بر جلب سرمایه‌های خارجی داشته است، 5ـ افزایش درجة باز بودن، تاثیر مثبت و ناچیزی در ورود سرمایه به کشور داشته است، 6ـ نتیجة مدل ecm هم نشان داد که با وارد شدن یک شوک به هریک از متغیرهای توضیحی مدل به‌تقریب 5/2 سال طول می‌کشد تا FDI به روند بلندمدت خود بازگردد."