چکیده:
منابع آبی آسیای مرکزی به طور قطع"آسیبپذیرند"،طی دهه گذشته بیش از 07 درصد دریاچه آرال که روزی چهارمین دریاچه بزرگ جهان بود،خشک شده است و این"تهدیدی"علیه معیشتهای محلی و کامیابیهای ملی میباشد؛این اولین جمله دبیر کل سازمان ملل متحد،بان کی مون پس از تشکر از نیت همکاری و گردهمایی روسای جمهور پنج کشور منطقه در اجلاس سران کشورهای آسیای مرکزی در آلماتی(9002)بود. (United Nations,SG/SM/2210.28April2009)
شناسایی صحیح علل و ریشههای تنش و بحرانهای بالقوه اولین قدم برای کنترل و مهار این بحران است.بسیاری از تحلیلگران بینالمللی و مراکز استراتژیک بینالمللی (Morel:2009) بر این باورند که کمبود آب و نحوه استفاده از منابع آب در دنیا و چگونگی تقسیم آن بین کشورها از عوامل بروز جنگ در جهان کنونی ما خواهد بود.جهانی که در آن زندگی میکنیم در ابعاد و اشکال گوناگون با بحران آب دست به گریبان است؛کمبود آب شیرین و نحوه تقسیم آن زمینهساز بحران است و منطقه آسیای مرکزی نیز دارای ظرفیت این بحران میباشد.
در این نوشتار هدف،تجزیه و تحلیل نقش ژئوپلیتیک آب به عنوان یک مقوله کم و بیش استراتژیک در منطقه آسیای مرکزی و مناطقی که در همسایگی جمهوری اسلامی ایران(حوزه امنیتی)قرار دارند،میباشد.همچنین نگاهی بر ادبیات نگارش شده در خصوص این بحران امنیتی منطقه خواهم داشت و به تلاشهای منطقهای و بینالمللی برای مهار این بحران و واقعیتهای موجود منطقه(عدم مدیریت موثر بر آبهای مشترک بین کشورها،رشد سریع جمعیت،گسترش بیرویه کشاورزی و به خصوص مزارع پنبه،...)اشاره می نمایم و در نهایت به منظور پیشگیری از عواقب جبرانناپذیر این بحران پیشنهاداتی ارائه میگردد.
خلاصه ماشینی:
"بحران است و منطقه آسیای مرکزی نیز دارای ظرفیت این بحران میباشد.
منطقه خواهم داشت و به تلاشهای منطقهای و بینالمللی برای مهار این بحران و واقعیتهای
Fifth World Water Forum مطالب مطرح شده در این همایش این بود که عدم مدیریت صحیح منابع آبی جهان نه تنها
آب در منطقه به شکلی است که سیاست داخلی این کشورها را نیز متاثر نموده بهطوریکه
توسط کشورهای بالادستی رودخانه استفاده میشود این بدین معنی است که بیشتر رودخانهها
جدی است پنج کشور منطقه با قریب پنجاه میلیون جمعیت در یک حوزه آبی مشترک
عدم مدیریت آبهای منطقه و استفاده بیرویه از آب شیرین در آسیای مرکزی
برای توسعه مزارع باعث از بین رفتن دریاچه آرال شده است.
نو برای حل بحران آب در منطقه آسیای مرکزی اختصاص یافت و سخنرانان سعی در تبیین راه
اقدامات دیگری نیز برای تخفیف این بحران در منطقه آسیای مرکزی در گذشته انجام
منظور حل بحران آب طرح پژوهشی انتقال آبهای سیبری به منطقه آسیای مرکزی را
جهانی سازمان ملل متحد در خصوص منابع آبی به بررسی جوانب این بحران منطقهای
وزرای انرژی این کشورها دوره آموزشی به منظور مدیریت منابع آب منطقه با هدف ایجاد
منظور مدیریت صحیح آبهای منطقه و کاهش تنشهای موجود به این عرصه قدم نهاده
است و برنامه توسعه پایدار بهرهبرداری از منابع آبی در پنج کشور آسیای مرکزی از سال
عمدتا مورد بهرهبرداری کشور ازبکستان است لذا تاجیکستان در صدد مهار این آبها و
کارشناس زبده از دیگر کشورها میتواند راه حل اصولی برای حل این بحران باشد.
آسیای مرکزی نیز دارای ظرفیت این بحران میباشد."