چکیده:
عدم رشد بدنی ، عقلی و روانی کودک ، ضریب آسیب پذیری او را بسیار بالا میبرد.
بدین جهت در تعالیم ادیان الهی ، مکتبهای تربیتی ، نظامهای حقوقی ، حقوق بین
الملل و قوانین کشورها برای مصونیت کودک از آسیبها ، و جبران خسارتهای مادی ،
عاطفی و اخلاقی او ، روشهای حمایتی خاصی پیش بینی شده است. حمایت از حقوق مادی و
معنوی کودک نیازمند شناسایی مصادیق آن میباشد. حقوق معنوی کودک به حقوقی گفته
میشود که به نحوی با هویت و شکل گیری شخصیت عاطفی ، عقلانی و فکری او مرتبط
میباشد ؛ حق تابعیت ، حق نسب و حق آموزش و پرورش از جمله حقوق معنوی کودک به شمار
میآیند. نگارنده با شناسایی این حقوق در مجموعه تعالیم تربیتی و حقوقی اسلام ،
تجاوز و تخلف از حقوق معنوی کودک را منشأ مسؤولیت دنیوی و اخروی ، اخلاقی ، مدنی و
کیفری دانسته است. استقراء مفاهیم تربیتی امکان و تأمل در سیاق ادله متضمن این
مفاهیم ، گذر از مسؤولیت اخلاقی به مسؤولیت مدنی را برای زیانکار میسر میسازد.
نویسنده همچنین با بهرهگیری از روش اجتهادی به استناد قواعد فقهی لاضرر ، حرج
و بنای عقلای مبانی فقهی نظریه جبران خسارت به حقوق معنوی کودک را ارائه نموده است.
خلاصه ماشینی:
"اکنون این سؤال مطرح میگردد که آیا حقوق اسلامی تجاوز یا تخلف از حقوق معنوی کودک را علاوه بر حکم تکلیفی حرمت موجب حکم وضعی ضمان و مسؤولیت مدنی به شمار می آورند؟ منابع و مآخذ قرآن کریم آمدی ،عبد الواحد ، غرر الحکم و درر الحکم ،تهران ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1377 ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، 20 جلدی، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بیتا ابن قدامه ، ابی محمد عبد الله احمد بن محمد بن ابن قدامه ، المغنی ، بیروت ، دارالکتب العربیه ، بیتا البدران ، الفقه المقارن الاحوال الشخصیه بین المذاهب الاربعه السنیه و المذهب الجعفری و القانون و الطلاق ، بیتا تجلیل ، ابوطالب ، معجم الثقات و ترتیب الطبقات ، قم ، مهر استوار ، بیتا حرم پناهی ، محسن ، « تلقیح مصنوعی» ، فصلنامه فقه اهل بیت u ، تابستان 1376 ، شماره 10 حمد علی داوود ، احمد، القرارات الاستینافیه فی الأحوال الشخصیه، دارالشتعاقه للنشر و التوزیع ، عمان ، بیتا خامنهای ، سید علی ، پزشکی در آینه اجتهاد ، 1374 خویی ، ابوالقاسم ، معجم الرجال الحدیث ، قم ، مرکز نشر آثار شیعه ، 1401 ﻫ السباعی ، مصطفی ، شرح قانون الأحوال الشخصیه فی الشریعه الاسلامی ، بیروت شعبه الحرانی ، ابی محمد حسن بن علی ، تحف العقول عن آل الرسول ، تصحیح علی اکبر غفاری ، تهران ، کتابفروشی اسلامیه ، بیتا العاملی ، محمدبن الحسن ، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه ، بیروت ، داراحیاء التراث العربی ، 1414 ﻫ عبد الحمید ، محمد محیالدین ، الأحوال الشخصیه الشریعه الاسلامیه، دارالکتب العربی ، 1184 ﻫ کاتوزیان ، ناصر ، حقوق مدنی خانواده ، تهران ، نشر یلدا ، 1375 الکشی ، محمدبن عمر ، اختیار معرفه الرجال ، تصحیح فاضل مبیدی ، تهران ، موسسـه الطباعه و النشر ، 1382 / 1424ﻫ الکلینی ، محمدبن یعقوب ، فروع کافی ، بیروت ، دارالصعب ، دارالتعارف ، 1401ﻫ گلپایگانی ، محمد رضا ، مجمع المسائل ، قم ، موسسه دارالقرآن الکریم ، 1405 ﻫ ، چاپ دوم مطهری ، مرتضی ، پیرامون جمهوری اسلامی ، تهران ، صدرا ، 1364 همو ، آشنایی با قرآن ، صدرا ، تهران ، 1418 ﻫ همو ، تعلیم و تربیت در اسلام ، تهران ، انتشارات الزهراء ، 1362 المجلسی ، محمد باقر ، بحارالانوار ، بیروت ، داراحیاء التراث العربی ، 1403 ﻫ ، چاپ سوم موسوی بجنوردی ، سید محمد ، « بخش استفتاءات » ، مجله رهنمون ، بهار 1371 شماره 2 و3 النجاشی ، احمدبن علی ، رجال النجاشی ، قم ، موسسه النشر الاسلامی، 1422 ﻫ النجفی محمد حسن ، جواهر الکلام فی شرائع السلام ، بیروت ، داراحیاء التراث العربی ، 1368 ، چاپ دوم النوری ، میرزا حسین ، مستدرک الوسائل ، تهران ، المکتبه الاسلامیه ، 1382"