چکیده:
در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی و از جمله، اصل هجدهم «اصول سیاست های فرهنگی» مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی که بیانگر سیاست های کلان فرهنگی کشور است، «اهتمام به مشارکت فعال زنان در امور اجتماعی، فرهنگی، هنری و سیاسی، تقویت شخصیت زن مسلمان به عنوان مادر و ترویج و فراهم آوردن زمینه های لازم برای ایفای نقش و رسالت اساسی خود به عنوان مربی نسل آینده» مورد توجه قرارگرفته است.
نگاه نظام مند به خانواده درجایگاه برنامه ریزی، سیاست گذاری و قانون گذاری این امکان را فراهم می سازد که اهداف و وظایف خانواده مورد تجزیه و مناقشه قرار نگیرد.
این مقاله، پس از طرح جایگاه خانواده در اسناد قانونی و سیاست های کلان نظام اسلامی (قانون اساسی، سند چشم انداز، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست های ابلاغی برنامه توسعه چهارم و پنجم و...)، به طرح راهبردهای عملیاتی برای دستگاه های اجرایی در حوزه خانواده پرداخته است. در این زمینه، از مجموع پنج بسته «سیاست اجرایی» حوزه خانواده، مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام برای برنامه پنجم توسعه کشور، 55 راهبرد کاربردی استخراج گردیده است.
خلاصه ماشینی:
خانواده و راهبردهای کاربردی: رهنمودی برای دستگاههای فرهنگی دکتر شهلا باقری استادیار دانشگاه تربیت معلم چکیده در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی و از جمله، اصل هجدهم «اصول سیاستهای فرهنگی» مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی که بیانگر سیاستهای کلان فرهنگی کشور است، «اهتمام به مشارکت فعال زنان در امور اجتماعی، فرهنگی، هنری و سیاسی، تقویت شخصیت زن مسلمان به عنوان مادر و ترویج و فراهمآوردن زمینههای لازم برای ایفای نقش و رسالت اساسی خود به عنوان مربی نسل آینده» مورد توجه قرارگرفته است.
حقوق و مسئولیتهای زنان در تشکیل و تداوم خانواده ـ حق و مسئولیت زنان در تحکیم بنیان خانواده و برخورداری از امکانات و حمایتهای قانونی لازم بهمنظور پیشگیری از بروز اختلافات و کاهش طلاق؛ ـ حق بهرهمندی از امکانات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای تسهیل امر ازدواج در زمان مناسب و مسئولیت خویشتنداری تا آستانه ازدواج؛ ـ حق آگاهی از حقوق و تکالیف زوجین و آیین همسرداری و برخورداری از امکانات لازم در این زمینه؛ ـ حق آشنایی با معیارهای مناسب همسرگزینی، شناخت و انتخاب همسر؛ ـ حق و مسئولیت آگاهی و رعایت ضوابط دینی و قانونی در ازدواج، از جمله یکسانی زوجین در باور به مبانی اعتقادی و دینی؛ ـ حق تعیین شروط مورد نظر، ضمن عقد نکاح در چارچوب ضوابط شرعی و تضمین اجرای این شروط؛ ـ حق ثبت ازدواج، طلاق و رجوع در مراجع رسمی و قانونی؛ ـ حق برخورداری زن از حقوق مالی در ایام زوجیت؛ ـ حق و مسئولیت تأمین، تخصیص، طهارت و سلامت در ارتباط جنسی با همسر قانونی و حق اعتراض قانونی در صورت نقض آنها؛ ـ حق و مسئولیت سکونت مشترک و حسن معاشرت و تأمین امنیت روانی در روابط با همسر و حق اعتراض و دعوا در مراجع قانونی در صورت سوء معاشرت همسر؛ ـ حق و مسئولیت رشد علمی، معنوی و اخلاقی با همکاری و حمایت اعضای خانواده؛ ـ حق و مسئولیت برای انجام صله رحم؛ ـ حق باروری، بارداری، تنظیم و کنترل آن و بهرهمندی از آموزشها و امکانات مناسب در این زمینه؛ ـ حق برخورداری از حمایتهای مادی و معنوی در ایام بارداری و شیردهی؛ ـ مسئولیت رعایت حقوق جنین، به ویژه محافظت از حیات و رشد آن؛ ـ حق و مسئولیت حضانت و تأمین امنیت روانی و عاطفی فرزندان و تربیت شایسته دینی و اخلاقی آنان؛ ـ حق برخورداری از حمایت و مشارکت همسر در تربیت فرزند؛ ـ حق برخورداری مادران از امنیت مادی و معنوی، بخصوص در ایام سالمندی و از کار افتادگی؛ ـ حق و مسئولیت زن نسبت به نگهداری و تأمین معاش والدین نیازمند در حد استطاعت او.