چکیده:
از ویژگیهای دین هندو که به طور معمول پژوهشگران بدان اشاره میکنند، آمیختگی و
پیوستگی دین و فلسفه در این آیین است. این امر را میتوان به ویژه در متون اصلی این
آیین که به عنوان متون «شروتی» یا «وحیانی» شهرت دارند، مشاهده کرد. «وداها» که بخش
اصلی ادبیات وحیانی یا «شروتی» را تشکیل میدهند، مهمترین متن مقدس هندو هستند که
کهنترین اسناد مکتوب اقوام هندو اروپایی شمرده میشوند. در این آثار، افزون بر
اندیشههای اولیة دینی هندوان، نخستین بذرهای اندیشههای فلسفی و عرفانی هندو را
میتوان مشاهده کرد که البته در ادوار بعد از تحول یا تکامل برکنار نماندهاند.
این نوشتار بر آن است تا ضمن معرفی این ادبیات کهن مهمترین اندیشههای مطرح در
این مجموعه را از دیدگاه هندشناسان مشهور به اختصار گزارش دهد.
A salient feature of Vedism (which later developed into Hinduism)، as often noted by researchers، is the combination of philosophy and the religion in this faith. This feature is more evident in this religion's main sacred texts، generally known as scriptures of revelation (or Shrutis). The Vedas that form the main parts of Hindus' revealed scriptures or Shrutis are considered as the most ancient written documents of Indo-European races. In these writings، in addition to the Hinduisms' earliest religious thoughts، the earliest seeds of Hindus' philosophical and mystical thoughts also can be found. However، in later periods they might have not resisted to evolutions and developments. Introducing these ancient literatures، the essay aims to review briefly the major thoughts of these set from the viewpoint of famous Hinduism experts
خلاصه ماشینی:
"نکتة قابل توجهی که همین زمان در پرستش خدایان گوناگون در وداها مشاهده میکنیم و خود زمینه ساز یکتاپرستی یا مونوتئیزمی شمرده شده است که در مرحله بعد شکل گرفت و آثار آنها را نیز در وداها شاهدیم، چیزی است که ماکس مولر آن را منوتئیزم مینامد که به اعتقاد او، دین این مرحله از سرودههایی ودایی است؛ یعنی اعتقاد و پرستش خدایان منفردی که هرکدام به نوبت در جایگاه خدای شاخص و برتر، برجستگی مییابند و آن هنگامی بود که نیاز و طلب عبادت کننده در حوزه این خدا قرار داشت.
به اعتقاد وی، قسمتی از ریگ ودا که در آن جا الاهة آدیتی (Aditi)= بیکران) با همة خدایان و همة انسانها یا آسمان و فضا و در حقیقت با هر آن چه خواهد بود یکی انگاشته شده، به این آموزه مربوط است (Cf. Hiriyanna, 1993, 41-2) به جز این مورد که او ذکر میکند، شاید بتوان مضمون سرود معروف به پوروشه سوکته (purusa - sukta) را نیز که به انسان کبیر مربوط است که با اجزای او همه جهان پدید آمد، بر این آموزه گواه گرفت.
در جنبة فلسفی، برخی گرایشهای پانتئیستی توجه برانگیز است؛ مثل آنچه در سرود مشهور پوروشه سوکته (Purusa _ sukta) که پیشتر نیز بدان اشاره کردیم، مطرح شده که در آنجا انسان کبیر یا کیهانی که خودش از هستی برین پدیدار شده است، با قربانی خود مواد همة جنبههای مختلف جهان را مهیا ساخت و ماه از ذهن او، خورشید از چشم او، ایندرا و آگنی از دهان او، وایو (از دیگر خدایان ودایی ) از تنفس او، ناحیه میانی از ناف او و آسمان از سر او، زمین از پای او، فصلها از گوش او پدید آمدند."