چکیده:
پژوهش های کهن درباره موسیقی، آن را متعلق به طبیعت و عناصر دانسته اند و این علم را منشعب از اصوات طبیعت بخصوص آوای پرندگان خوش آهنگ فرض کرده اند.
با جستجو در روایات کهن اساطیری، همچنین متون ادبی می توان رابطه پرندگان خوش نوا را با موسیقی بررسی کرد، پرندگانی چون قو، قمری و...،پرندگان اسطوره ای چون ققنوس، سیمرغ، سانگ سانگ و... و پرندگانی مقدس، مانند کرشیپ ته.
In old researches about music، it has been clarified that music basically belongs to the nature and، consequently، natural elements. It is supposed that this science is derived from the natural sounds، especially from the sounds of sweet-singing birds.
Through research in old mythological narrations، and literary texts، one could assume an intrinsic relationship between music and such sweet-singing mythological birds as phoenix، sphinx، Song-song، holy birds like Kership-tah، and other birds including swan and ring dove.
خلاصه ماشینی:
پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی(علمی-پژوهشی) دانشکده ادبیات و علوم انسانی-دانشگاه اصفهان دورهء جدید،شماره 1،بهار 8831،ص 85-54 پرندگان و موسیقی دکتر لیلا امینی لاری*-دکتر خیر الله محمودی** چکیده: پژوهشهای کهن دربارهء موسیقی،آن را متعلق به طبیعت و عناصر دانستهاند و این علم را منشعب از اصوات طبیعت- بخصوص آوای پرندگان خوشآهنگ-فرض کردهاند.
بعد از وی،امام محمد غزالی،سلوک روحانی را به صورت سفر مرغان برای جستجوی عنقا تصویر کرده است؛نجم رازی نیز در رسالهء الطیور مسیر مرغان روح را از خاک به افلاک به تصویرکشیده است و سرانجام عطار از سفر مرغان که رمز ارواح سالکانند،برای رسیدن به سیمرغ و پیمودن هفت وادی عرفانی حماسهای میآفریند به نام منطق الطیر.
کسانی که در احوال ستارگان دقیق میشوند به هماهنگی و تعادل جاودانی در افلاک ایمان دارند و موسیقی نظری و علم افلاک را باهم مرتبط میدانند و معتقدند انسان میتواند موسیقیای پدید آورد که این ارتباط و هماهنگی در آن منعکس شود(رابرستون،9631:23)و گروهی نیز موسیقی و آواز پرندگان را به یکدیگر مرتبط دانستهاند.
نظامی چنین سروده: چو کردی غنچهء کبک دری تیز ببردی غنچهء کبک دلاویز (ملاح،3631:432) منوچهری به این لحن نیز اشاره کرده است: ساعتی سیوار تیر و ساعتی کبک دری ساعتی سرو ستاه و ساعتی با روزنه (منوچهری،0731:79) البته،در میان گوشههای ردیف کنونی موسیقی ایران چنین نامی موجود نیست.
قدیمترین منبع از متون فارسی که اطلاع دقیقی از این پرندهء افسانهای در آن دیده میشود و میتواند مستند سخنان عطار دربارهء ققنوس باشد،سخنان ابو البرکات بغدادی،فیلسوف نیمهء اول قرن ششم است(متوفی 745).