مورخان جنگ های صلیبی؛ اسناد ارامنه معرفی و نقد

"مورخان جنگ‌های صلیبی؛ اسناد ارامنه @دکتر مسعود مرادی هیئت علمی دانشگاه زاهدان برای محققان قرون وسطی جمع‌آوری و انتشار آثار مربوط به جنگهای صلیبی از سوی آکادمی نسخ خطی و ادبی فرانسه به سال 1869 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. *اهمیت سیلیسی(ارمنستات صغیر)برای‌ جنگجویان صلیبی: سیلیسی یا کیلیکیه که در مجاورت خلیج اسکندرون‌ واقع شده و در واقع مرز اناطولی با شام است کوتاه‌ترین‌ راه برای جنگجویان صلیبی اروپا بود تا آنان را به‌ فلسطین برساند و برای اولین بار بود که صلیبیون در این‌ سرزمین از طریق ارامنه اطلاعاتی از مسلمانان و سرزمینهایشان به دست آورند. نهمین متن به چاپ رسیده در آثار مورخان ارمنی‌ دربارهء جنگهای صلیبی متعلق به هتوم مورخ کنت‌ گورپگوس Gorigos Comte Hethoim است که‌ شامل تاریخ‌نگاری او پیرامون ارمنستان می‌گردد. این اثر شامل دو قسمت است: 1-خلاصهء کتابش بنام«تاملاتی در موسسات کلیسا و توضیحاتی دربارهء مراسم مس(عبارات روز یکشنبه‌ کاتولیکها که به صورت دسته جمعی در کلیسا برگزار می‌شود)2-نامه‌ای خطاب به پادشاه لئون دوم اثر مستوفی سمپاد Sempad بخش دیگر این کتاب را تشکیل می‌دهد. بخش دیگری از کتاب اسناد ارمنی دربارهء جنگهای‌ صلیبی به قوانین ارمنی اختصاص یافته که شامل موارد زیر است:1-امتیازات تجاری موافقت شده از سوی لئون‌ سوم برای ژنوایی‌ها. ق که به تاخت و تازهائی که‌ ماوراء النهر دست زده‌اند نشان می‌دهد که این قبایل‌ اسلام را پذیرفته بودند تا حضور خود را در میان‌ مسلمانان توجیه نمایند استقرار بیگانگان در سرزمینهای ایرانی تنها زمانی میسر می‌گشت که این‌ اقوام از صافی فرهنگ ایرانی عبور کرده باشند و تن به‌ پذیرش آن داده باشند."