خلاصه ماشینی:
ایران شناسان اروپایی و تاریخهای محلی: راقم این سطور پیش از این در مقدمه«کتابشناسی جغرافیای تاریخی اسلام و ایران«(کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 31)یادآور شده بود که از اوایل قرن نوزدهم میلادی خاورشناسان اروپایی اقبال زائد الوصفی به شناسایی،تصحیح، ترجمه و انتشار منابع جغرافیای تاریخی اسلام و ایران از خود نشان دادند،و درست بیش از یک سده بعد از آنان،آنهم در برخی از کشورهای اسلامی،محققان و مصححان مسلمان به فکر شناسایی،تصحیح و انتشار منابع مذکور افتادند،همین امر در خصوص تصحیح،ترجمه و انتشار منابع و متون تاریخهای محلی هم صدق میکند،چنانکه از همین کتابشناسی حاضر نیز بر میآید،نخست مستشرقان اروپایی امهات منابع و متون تاریخهای محلی را شناسایی و تصحیح کردند و با مقدمه و حواشی و تعلیقات عالمانه و مفید منتشر ساختند و حتی برخی از آنها را،به پارهای از زبانهای اروپایی نیز ترجمه کردند،محض نمونه:برنهارد دارن (Bernhard Dorn) تاریخ طبرستان و رویان و مازندران را در سال 1850 م،تاریخ خانی را در 1857 م،تاریخ گیلان را در 1858 م،تصحیح و با مقدمه و حواشی به زبان آلمانی در پطرزبورغ منتشر کرد؛تاریخ بخارا را در سال 1883 م.
گفتنی است که تصحیح استاد بهمنیار از روی عکس دو نسخه موجود در کتابخانه موزه لندن و کتابخانه برلین انجام گرفته است اما قاری سید کلیم الله علاوه بر این دو نسخه،از نسخه دیگری که در کتابخانه تاشکند موجود بوده نیز بهره برده و با مقابله سه نسخه اثر حاضر را تصحیح نموده است علاوه بر این مزیت و فایده مهم دیگر این چاپ، مقدمه ارزشمند و مفصلی است که مصحح به زبان انگلیسی راجع به مولف و کتاب نوشته و به نوبه خود واجد آگاهیهای سودمندی است.
»(صفحه:بیست و پنج)اما باید دانست که کتاب حاضر تا اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری که ابو حامد محمد بن ابراهیم در تالیف اثر خود-تاریخ آل سلجوق-از آن بهره بسیار برده موجود بوده ولی بعد از آن از میان رفته است.