خلاصه ماشینی:
"بنابراین اگر حرکت موجب افزایش کمال متحرک نشود، چرا متحرک آن را انجام میدهد؟ و چه انگیزهای برای انجام آن دارد؟ دلیل سوم آنان این است که میگویند: براساس حکمت الهی بایستی برایند حرکات جهان، مثبت و رو به کمال باشد والا اگر حاصل این حرکات، مثبت نباشدو نتیجه مجموع آنها، تحقق کمالات بیشتری برای موجودات این عالم نباشد، آفرینش آنها لغو و غیرحکیمانه خواهد بود و چون خداوند حکیم است، بنابراین بایستی حرکات جهان رو به تکامل و اشتداد باشد.
منکران کلیت اشتدادی بودن حرکت به صورت استفهام انکاری، این پرسش را مطرح مینمایند که آیا به راستی میتوان پذیرفت که هر جسمی که از مکانی به مکان دیگر منتقل میشود، واقعا کاملتر میگردد؟ و آیا به راستی میتوان اثبات کرد که پژمردگی و سیر نزولی هرنبات و حیوانی، نتیجه تکامل موجود دیگری است؟ و اما در پاسخ این سئوال که اگر حرکت موجب افزایش کمال متحرک نمیشود، چرا متحرک آن را انجام میدهد و چه انگیزهای برای انجام آن میتواند داشته باشد؟ میگویند: اولا: هر حرکتی برخاسته از شعور و انگیزه متحرک نیست، چنانکه در مورد حرکات طبیعی و قسری چنین است.
و اما در مورد این دلیل که اگر برایند حرکات جهان، مثبت نباشد، آفرینش جهان غیرحکیمانه و لغو خواهد بود، میگویند: البته ما بر اساس حکمت الهی ثابت میکنیم که آفرینش جهان، عبث و بیهوده نیست و نتایج حکیمانهای بر آن مترتب میشود، ولی لازمه مثبت بودن برایند نتایج حرکات، این نیست که هر حرکتی ضرورتا تکاملی و موجب حصول کمال برای خود متحرک باشد."