چکیده:
تاریخ چند دهه اخیر، هماره از جنبش دانشجویی نام برده، و آن را به فرآیند قیامها، نهضتها و خواستههای مردم گره زده، اما کمتر به عمق جنبشی که تا این حد، در پیوند با مردم بوده، پرداخته است. در واقع، نوشتههای تاریخی به کالبد شکافی چنین جنبشی، توجه کافی نکردهاند. در این باره سوالاتی است، از جمله: تاریخ و روند تاریخی این جنبش کدام است؟ چرا این جنبش شکل گرفته و چه هدفهایی را دنبال کرده است؟ برآیند و ماحصل آن را چگونه میتوان ارزیابی کرد؟ مقاله حاضر میکوشد به این سوالات پاسخ دهد.
The history of the late decades has frequently referred to the socio-political movement of the university students , tying it to the socio-political movements and demands of Iranian nation . The essence of the movement , however , has little been deeply studied .The matter , therefore , needs necessarily to be studied carefully . Noticing the following questions ,this paper has brought the matter into consideration :
How did the movement happen ?
Why did it occur ?
What purposes has it sought to arrive at ?
And finally what can be judged about it ?
خلاصه ماشینی:
در جریان این حوادث، سه تن از دانشجویان به شهادت رسیدند وعدهای بازداشت شدند، به همین جهت روز 16 آذر، از آن سال به بعد به عنوان مبدأجنبش دانشجویی ثبت شده وهمه ساله دانشگاه هابا برگزاری مراسمی در تجلیل از شهدای 16 آذر، به حیات جنبش دانشجویی کمک کردهاند که اغلب منجر به درگیری با مأموران رژیم استبدادی شاه گردید.
در دانشگاه تهران تظاهرات وسیعی به حمایت از علمای قم واعتراض به مصوبه دولت انجام شد، و در دانشگاه تبریز یکی از استادان با اغتنام از فرصت به وجود آمده، در تظاهرات دانشجویان روی چهار پایهای رفته و طی سخنرانی مسألۀ لزوم ملی شدن نفت را به دلیل حراج آن توسط شاه، مطرح کرد که با حمله پلیس دستگیر شد، ولی دانشجویان کلاسها را تعطیل کردند و به اعتراض پرداختند، و در نتیجه، 48 ساعت بعد، این استاد دانشگاه را آزاد کردند.
در سال 1349 اگرچه پارهای اقدام مسلحانه از سوی سازمانهای چریکی صورت گرفت واز سویی دیگر آثار مرحوم دکتر شریعتی افکار دانشجویان را به خود جلب کرده بود و هم چنین شهادت آیت الله سعیدی سرفصل جدیدی در جنبش دانشجویی رقم زد، اما شدت خفقان هنوز به حدی بود که دانشجویان از انجام اقدامات فراگیر درمانده بودند؛ لذا اغلب اعتراضات جنبه صنفی پیدا میکرد.
(کدی، 1369، 174) جنبش دانشجویی پس از پیروزی انقلاب اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جریان پرفراز ونشیب جنبش دانشجویی را میتوان در سه دوره مورد مطالعه قرار داد: در دوره نخست یک حرکت مردمی فراگیر در کشور به وجود آمد و دانشگاه را نیز در بر گرفت، دانشگاه در این دوره، یکی از پایگاههای عمده تحرک سیاسی در جامعه شده بود.