چکیده:
،اقدام به تخمین تابع عرضه بر اساس دادههای سری زمانی طی دوره 1360-75،شده است.بررسی انجام گرفته در این زمینه نشان میدهد که قیمت دانههای روغنی و محصولات رقیب و نیز سود به دست آمده از هر یک،بر روی تولید و سطح زیرکشت دانههای روغنی مؤثر بوده که شرح کامل نتایج آن در بخش بحث و نتیجهگیری آمده است.آمارهای موجود در زمینه تولید آفتابگردان و سویا،به عنوان مهمترین محصول دانههای روغنی،نشان میدهد که مقدار تولید آنها بسنده نیاز مصرف داخلی نیست،بنابراین دولت جمهوری اسلامی ایران برای رفع این نیاز،هر ساله مقادیر فراوانی از محصولات دانههای روغنی را وارد کشور میکند.این مسئله بدین معنی است که هر ساله باید بخشی از منابع محدود ارزی کشور به واردات دانههای روغنی اختصاص یابد.از این رو توجه بیشتر به افزایش عملکرد و در نتیجه،تولید این محصولات،میتواند در صرفهجویی ارزی برای کشور نقش شایانی داشته باشد. بر همین اساس،در پژوهش حاضر،ضمن بررسی روند سطح زیرکشت و تولید آفتابگردان و سویا بر پایه تخمین تابع عرضه،عوامل مؤثر بر عرضه نیز تجزیه و تحلیل شده است.هدف اصلی از این
خلاصه ماشینی:
"بنابراین در بررسی حاضر برای رسیدن به این نکته که«آیا قیمت محصولات رقیب آفتابگردان و سویا میتواند در عرضه دانههای روغنی مؤثر باشد یا نه؟»آمارهای مربوط به سالهای 0631-57 مورد توجه قرار گرفته و تلاش شده است تا میزان تأثیر قیمت محصولات رقیب بر سطوح کشت آفتابگردان و سویا تعیین شود.
با توجه به مدل براورد شده،کشش به دست آمده برای نسبت قیمت تضمینی آفتابگردان به میانگین قیمت محصولات رقیب،برابر 0/6 بوده است که نشان میدهد با یک درصد تغییر در نسبت قیمت یاد شده نزدیک به 0/6 تغییر در مقدار تولید آفتابگردان پدید خواهد آمد.
نتایج این تابع به شرح زیر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) تابع بر اساس سطح کشت (به تصویر صفحه مراجعه شود) که در آن: AQ-مقدار سطح قرارداد کشت آفتابگردان(هکتار) -QA(t-1) همان مقدار AQ با یک تأخیر زمانی -PX(t-1) نسبت قیمت تضمینی آفتابگردان به میانگین قیمت محصولات رقیب با یک دوره تأخیر چنان که دیده میشود مقدار(به تصویر صفحه مراجعه شود)از نظر آماری در اندازهء قابل قبولی بوده و بنابراین،این برازش نیز برازشی خوب به شمار میآید.
در پایان،با نگاهی به نتایج به دست آمده از بررسی حاضر،توصیه میشود که در سازوکار(مکانیزم)قیمتگذاری،به قیمت نسبی دانههای روغنی در مقایسه با دیگر محصولات رقیب،توجه بیشتری شود تا بتوان از بروز مشکلاتی مانند کاهش سطح زیرکشت آفتابگردان و سویا در آینده جلوگیری کرد و سپس در پی آن ضمن تشویق و پشتیبانی کردن از کشاورزان برای افزایش تولید،از این راه به منابع محدود ارزی کشور نیز یاری رساند."