چکیده:
وقف و ابتدا به عنوان یکی از فنون مهم تلاوت،از یک سو ارتباط عمیقی با وجوه مختلف تفسیر دارد و از سوی دیگر بر القا و فهم معنای آیه به شنونده،تأثیر بسزایی دارد. برای برخی از آیات در قرآن کریم،بیش از یک تفسیر احتمال داده شده است.این اختلاف در تفاسیر،در بعضی از موارد،بر انتخاب مواضع وقف و ابتدا مؤثر است؛همچنین انتخاب موضع وقف و ابتدا بر القای معنای آیه و تفهم آن به شنونده تأثیری تعیینکننده دارد. بدین ترتیب،آشنایی با اقوال مختلف تفسیری و آگاهی از دانش وقف و ابتدا و ارتباط آن با تفسیر و معنای آیه،لازمهء تلاوت قاریان است.در این پژوهش،جهت تبیین اهمیت ارتباط وقف و ابتدا و فهم آیه،ضمن بررسی مصادیقی از آیات(انعام،3؛قصص،25؛روم،47)، سعی بر دستیابی به وجهی است که با تأیید دلائل و شواهد،صحیحتر به نظر میرسد و مراد الهی،رساتر القا میشود.
خلاصه ماشینی:
"بدین ترتیب در آیهء مورد بحث،منظور از«سماوات»جهت و مکان نیست تا مجبور باشیم به شبههء وجود خداوند در همهء آسمانها پاسخگو باشیم؛بلکه همان عظمت و کثرت منظور است،ولی آن جا که«سماء»را مفرد به کار برده(الملک،61)مقصود بیان جهت است و اینکه او بالای سر ما میباشد،ولی بعضی هردو را به یک معنا تلقی کرده،بنابراین اشکال تراشی میکنند و با کنار هم قرار دادن دو آیه که«سماء»در یکی مفرد و در دیگری جمع است،برای خداوند جهت و مکان قائل میشوند که این از عدم توجه و شناخت و آگاهی آنان نسبت به قواعد تفسیری ناشی میشود.
همچنین به دلیل ارتباط قوی بین جملات،وصل خواندن کل عبارت تا «أجر سقیت لنا» نیکو به نظر میرسد،تا آن جا که دانی وقف کافی را تا «اجر سقیت لنا» تعیین میکند (دانی،734)ولی اگر قرار است،وقفی در این عبارت صورت گیرد،وقف بر«علی استحیاء» صحیحتر است؛چرا که با ظاهر آیه،روح آیه و روایتی که در این خصوص وارد شده، مطابقت دارد و ظاهرا تعیین«وقف کافی»برای این موضع صحیح است؛زیرا جملهء دوم در معنای خود مستقل است؛بنابراین هم وقف بر آن و هم ابتدا از بعد آن نیکو است.
(برای نمونه، رک:ابن جزی غرناطی،531/2؛شوکانی،562/4) بر اساس اعراب و معنای این وجه،وقف بر«حقا»نزد دانی«وقف کافی»است که وقف بر آن و ابتدا از بعدش-هردو-نیکو است(دانی،944)و نزد اشمونی«وقف جایز»است؛ بدان معنا که وقف و وصل-هردو-را بر اساس دو وجه مذکور جایز میداند."