چکیده:
نظامهای بازیابی اطلاعات در دهههای گذشته،ماهیتی پویا و تعاملی یافتهاند.مدل سنتی بازیابی اطلاعات به رغم نقاط قوتی که دارد فرایندهای تعامل را در بازیابی اطلاعات منعکس نمیکند.به همین سبب،مدلهای جدیدی ارائه شدهاند که هریک از آنها بازیابی اطلاعات را با تأکید بر ویژگی تعاملی آن از دیدگاه متفاوتی مورد توجه قرار میدهند.ربط به عنوان مفهومی کلیدی در بازیابی اطلاعات،در مدل سنتی و مدلهای تعاملی بهگونهء خاصی مورد تفسیر قرار گرفته است.مقالهء حاضر ضمن تشریح هریک از مدلهای بازیابی اطلاعات.ربط را در مدل سنتی و مدلهای تعاملی مورد بررسی قرار میدهد و اشاراتی به دیدگاههای نوین در مورد جایگاه ربط و جامعیت و مانعیت در ارزیابی نظامهای تعاملی بازیابی اطلاعات دارد.
خلاصه ماشینی:
"مشکل دیگری که در رابطه با مدل سنتی بازیابی اطلاعات مطرح میشود این است که در این مدل تنها کارکرد شاخهء استفادهکننده،مشخص کردن منشأ پرسش است و مدل، بیش از این سروکاری با استفادهکنندهء نظام ندارد و عناصر و متغیرهای زمینهای مربوط به استفاده و استفادهکننده در این مدل مورد توجه قرار نگرفته است؛و مهمتر از همه،این که مدل سنتی ماهیت تعاملی و پویای بازیابی اطلاعات را نیز منعکس نمیکند.
تعامل در مدل سنتی بازیابی اطلاعات صرفا در بازخورد خلاصه گردیده که این نیز عمدتا ابزاری برای اصلاح پرسش در نظر گرفته شده است؛حال آنکه،جنبهء تعاملی بازیابی اطلاعات بسیار فراتر از بازخورد مطرح شده در مدل سنتی است و حتی بازخورد نیز تنها در اصلاح پرسش براساس قضاوت در مورد مربوط بودن منبع خلاصه نمیشود (ساراسویک،6991 الف).
با توجه به این که در تعامل بازیابی اطلاعات طبقات چندی وجود دارد و در هریک از طبقهها ملاحظات یا برداشتهایی در مورد ربط میتواند وجود داشته باش،ربط نیز میتواند در سطوح مختلف و به صورت طبقهای در نظر گرفته شود؛و به سخن دیگر،در بازیابی اطلاعات با سیستمی از ربطهای پویا با وابستگی درونی به یکدیگر سروکار داریم.
بحث و نتیجهگیری شناخت چگونگی تعامل بازیابی اطلاعات و مفهوم ربط در نظامها تعاملی به دلیل اهمیتی که در طراحی نظامهای کارآمدتر بازیابی اطلاعات دارد در دههء گذشته موضوع پژوهشهای متعددی بوده است،و درحالحاضر با توجه به رشد روزافزون کتابخانههای دیجیتال که اساس آنها را تعامل استفادهکننده و نظام تشکیل میدهد شناخت ماهیت این تعامل مورد توجه ویژهء پژوهشگران قرار گرفته است."