چکیده:
شناخت جمهوری اسلامی ایران مستلزم تبیین شاخصهای آن است. جمهوری اسلامی ایران مشابه هر نظام سیاسی، دارای سه ساحت باور (فلسفه سیاسی)، ساختار و رفتار است. در این پژوهش تلاش شده است تا شاخصهای جمهوری اسلامی ایران در این سه محور مورد بررسی قرار گیرد. در ساحت باور تاکید بر خدا محوری، انسانشناسی بر پایه اندیشه اسلامی و عقیده به نبوت و معاد است. در عرصه ساختار ویژگیهای ساختار سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مطرح است و در حوزه رفتار میتوان به رفتار نخبگان ،شهروندان و گروههای اجتماعی اشاره کرد. این مقال با رویکرد نظری و تحلیلی به شاخصها و نشانههای نظام جمهوری اسلامی میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"وقتی میگوییم ولایتی را که رسول اکرم و ائمه( داشتند، بعد از غیبت فقیه عادل دارد، برای هیچ کس این توهم نباید پیدا بشود که مقام فقها، همان مقام ائمه و رسول اکرم است؛ زیرا اینجا صحبت از مقام نیست بلکه صحبت از وظیفه است، ولایت یعنی حکومت و اداره کشور و اجرای قوانین شرع مقدس، یک وظیفه سنگین و مهم است، نه اینکه برای کسی شأن و مقام غیرعادی به وجود بیاورد و او را از حد انسان عادی بالاتر ببرد...
در پاسخ این سؤال: که در چه صورتی فقیه جامعالشرایط بر جامعه اسلامی ولایت دارد؟، میفرمایند: «ولایت در جمیع صور دارد، لکن تولی امور مسلمین و تشکیل حکومت بستگی دارد به آرای اکثریت مسلمین که در قانون اساسی هم از آن یاد شده است.
ساختار حقوقی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نظیر قوانین اساسی دیگر کشورها برگرفته از فرهنگ حاکم بر جامعه که متجلی در اندیشه اسلامی است، میباشد و در آن بر مبنای نظریه ولایت فقیه، که به تعبیر برخی فقها امری اجماعی است، تأکید شده است.
بر این اساس، هدف غایی نظام سیاسی اسلام، یعنی نیل بشر به حیات طیبه و سعادت و اهداف متوسطی همچون اقامة قسط و عدالت، برپاداشتن ارزشها و اجرای احکام دین اسلام، مقتضی آن است که نخبگان جامعة اسلامی در همة سطوح مدیریتی و به تناسب حوزة ماموریت خود، برخوردار از علم، آگاهی و تخصص نسبت به مسئولیت، عدالت و شایستگیهای اخلاقی و تدبیر و مدیریت باشند و جمهوری اسلامی ایران بر مبنای همین امر ویژگیهایی را برای کارگزاران تعریف کرده است."