چکیده:
در علوم اجتماعی، بسیاری از فرضیات علی به شکل شرط لازم و/ یا کافی وجود دارند. با توجه به اهمیت این فرضیات لازم است به چگونگی ارزیابی تجربی یا روشهای آزمون آنها توجه شود. محققانی که فرضیات علی به شکل شرط لازم و/ یا کافی را به صورت کمی میآزمایند، معمولا توجه ندارند که تکنیکهای آماریشان برای آزمون اینگونه فرضیات مناسب هستند یا خیر؟ از آنجا که کتابهای درسی در حوزة روشهای آماری، به فرضیات شرط لازم و/ یا کافی و چگونگی آزمون آنها اشارهای نکردهاند، محققان کمی از همان رویههای متعارف آماری که برای فرضیات غیر شرط لازم و/ یا غیر شرط کافی بهکار گرفته میشود، برای آزمون فرضیات شرط لازم و/ یا کافی استفاده میکنند. این مقاله نشان میدهد با توجه به ویژگیهای فرضیات شرط لازم و/ یا کافی، رویههای متعارف آماری نمیتوانند پاسخهای معتبری ارائه دهند؛ به همین سبب ممکن است برای فرضیة شرط لازم و/ یا کافی در تحقیق تجربی، از دادههایی تأیید آماری به دست آوریم که یک مشاهدة ساده نشان دهد این دادهها از آن فرضیه حمایت نمیکنند.
خلاصه ماشینی:
"1در میان روششناسان آماری که مفروضشان مدل احتمالی از علیت است،صحبت از علل لازم و/یا کافی،از مدل مهجور و منسوخ جبرگرایانه از علیت2حکایت دارد(سیرایت،2002،ص 179)؛با وجود این،این دسته از روششناسان کمی با پاسخ مستند طرفداران علل لازم و/یا کافی روبهرو شدند مبنی بر اینکه در ادبیات علوم اجتماعی،بسیاری از فرضیات علی به شکل شرط لازم و/یا کافی وجود داشتهاند3و با توجه به منزلت نظری آنها لازم است به چگونگی ارزیابی تجربی یا روشهای آزمون این نوع فرضیات نیز توجه ویژه شود.
جدول 5:آمارههای رگرسیون دادههای فرضی (به تصویر صفحه مراجعه شود) ملاحظه میشود که نتایج آزمونی مدل رگرسیون،از تأیید فرضیۀ تحقیق حکایت دارد؛ ولی نمودار پراکنش نشان میدهد الگوی دادهها فقط برای فرضیۀ علی به شکل شرط لازم دلالت تأییدی دارند،و اگر فرضیۀ تحقیق به صورت شرط کافی فرموله شده باشد، این دادهها بر ابطال آن فرضیه دلالت خواهند داشت.
جدول 6:آمارههای رگرسیون دادههای فرضی (به تصویر صفحه مراجعه شود) ملاحظه میشود که نتایج آزمونی این مدل رگرسیونی نیز،بسیار به حالت پیش شباهت دارند و هیچ تغییری در تفسیر نتایج و دلالتهای آزمونی فرضیۀ تحقیق دیده نمیشوند؛ یعنی کلیۀ آمارهها بر تأیید فرضیۀ تحقیق و ارتباط قوی میان متغیرها دلالت دارند؛در صورتی که این الگوی دادهها،برخلاف نمودار قبلی،فقط برای فرضیۀ علی به شکل شرط کافی دلالت تأییدی دارد و اگر فرضیۀ تحقیق به صورت شرط لازم فرموله شده باشد،این دادهها بر آن فرضیه دلالت ابطالی خواهند داشت!همۀ این مطالب بر این حقیقت تأکید میورزند که تأیید یا ابطال تجربی فرضیات علی در علوم اجتماعی کاملا، بر نوع و ماهیت مدعای علی قائم است."