اسماعیلیه و علوم قرآنی تفسیر و تأویل و مثل و ممثول (2) مقاله

"»19 علی بن محمد ولید پس از دوره فاطمیان بر پایبندی اسماعیلیه به ظواهر و بطون پای فشرد و نشان داد که اسماعیلیه پس از عصر فاطمیان نیز مانند سلف خود به ظواهر و بطون متعبدند، او در پاسخ به غزالی می نویسد: «اگر تأویلگر آیات، تأویل خود را از آیات مراد خداوند بداند و ظاهر آیات را اسقاط و ابطال کند و اوامر شرعی و اعمال شرعی را دور افکند چنین فردی به اعتقاد ما ابطال کننده قرآن است و از کافران شناخته می شود و بر او احکام کفار بار می گردد؛ زیرا او به آیه شریفه «ما آتاکم الرسول فخذوه و نهاکم عنه فانتهوا» عمل نکرده است، آنچه پیامبر آورده است مجموعه ای از اعمال قابل حس و علوم و معارف باطنی است. برای نمونه در نگاه دانشمندان اسماعیلی دو عامل سبب تأویل آیات حشر و نشر، جنت و نار است؛ اول: اگر تمام نعمات و نوشیدنی های اهل بهشت را بر معهودات زمینی خود حمل کنیم از آن جهت که اطعمه نیاز به نور و خاک و… دارد پس نعمات و خوردنی های بهشتیان نیز به زمین، آسمان، هوا و… نیازمند است و اگر قرار باشد آنچه در دنیا از آن برخورداریم در آخرت به عنوان پاداش دریافت کنیم در این صورت افراد هر چه بیشتر از نعمتهای دنیوی استفاده می کنند و در نتیجه خود را به نعمات اخروی نیازمند نمی بینند."