چکیده:
مقاله حاضر از طرح پژوهشی ملی استاندارد آموزشی مشاغل روستایی در حوزه کشاورزی ایران حاصل شده است. در این پژوهش با استفاده از روش های پیمایشی، اسنادی و فنون تحلیل چند بعدی تعداد 2881 عنوان شغلی در شش بخش کشاورزی، شامل زراعت و باغبانی، دام و طیور، شیلات و آبزیان، منابع طیعی و آبخیزداری، صنایع کشاورزی و روستایی و خدمات کشاورزی و روستایی شناسایی و طبقه بندی شده است. در این مرحله 1851 شاغل در استان های کشور مورد بررسی قرار گرفتند. شناخت محتوا و ویژگی های فعالیت های کشاورزی و تحلیل ابعاد محتوایی، وضعیتی، محیطی و الگویی مشاغل به منظور دستیابی به شرایط و اختصاصات برنامه آموزشی مشاغل از مهم ترین مراحل پژوهش است
با انجام تحلیل های ترکیبی، بالاخص عاملی و خوشه ای مشخص گردید که 8.4 درصد از مشاغل کشاورزی و روستایی مورد بررسی، کاملا سنتی هستند و از نظر ضرورت وجودی و کارکردی در طول دهه های اخیر فرآیندی قهقرایی داشته و در حال محو شدن هستند. هم چنین 23.3 درصد در زمره مشاغل انتقالی قرار دارند و در مجموع حدود یک سوم از مشاغل مورد بررسی در زمره مشاغل سنتی (با بالا بودن میانگین سنی و میزان بی سوادی شاغلان) قرار می گیرند و نیاز به برنامه های آموزشی ویژه دارند. بیشترین مشاغل مورد بررسی در زمره مشاغل درحال گذار هستند. این نوع از مشاغل هم ویژگی های مشاغل مدرن و هم ویژگی های مشاغل سنتی را دارا هستند. مشاغل مدرن نیز 24 درصد از کل مشاغل مورد بررسی را شامل شده اند. بیش از 11 درصد مشاغل (34 عنوان شغلی) از جمله کشت گلخانه ای نیز در زمره مشاغل کاملا نوین قرار داشته اند، بر این اساس در تدوین استانداردهای آموزشی مشاغل، علاوه بر تکیه بر محتوای شغل، توجه به ویژگی ها و ماهیت شغلی بسیار اساسی است. به علاوه این که، با اتخاذ این رویه آموزشی، تحولی اساسی در شیوه و محتوای آموزش شغلی ایجاد می شود و پیش بینی چنین تحولی در سطوح آموزش عالی نیز محتمل است.
This article is based on a national research program of training
standardization of rural agricultural occupations in Iran. It was conducted
using a survey method along with-an experimented and formal validity
analysis at two operational stages; the first including identification and
classification of 2881 job titles, and the second involving an analysis of
the jobs required to be identified and analyzed in terms of content and
status of components including job qualification and pattern variables.
As revealed by the results of factor analysis, on.the basis of 33 indicators
and three fundamental components, Over 931 of the jobs under study
might be generally placed in a traditional job category, calling for
specific training plans. Most of the studied jobs are known as transitional
jobs. Meanwhile, of the total studied jobs, 24 percents are modern jobs
and over %11 are among completely modern jobs. There are a number of
certain enhancements to be realized in focusing on features and nature of
jobs, relevance of training to job contents, characteristics of the
employee, and local-situational conditions. It is hoped that substantial
changes may happen in methods and contents of job training courses
which might be generalized to academic education levels.