چکیده:
سیاستگذاری در زمینهء چگونگی کنترل جرم و انتقال سیاستهای کنترل بزهکار از یک نظام عدالت کیفری به نظامی دیگر مستلزم جذب یا ادغام سازشپذیری یا انطباق دادههای جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی و سایر بسترهای اجتماعی و فرهنگی در کشور واردکننده و مهمتر از همه،در گرو بسترهای اجرائی و رفاهی است.بخش زیادی از تحولات صورت گرفته در حوزهء کیفرشناسی در جوامع غربی(به عنوان صادرکنندهء سیاستهای کنترل جرم)،با توجه به نوع و گسترهء بزهکاری در این جوامع،تجارب خاص آنها در مبارزه با جرائم و مهمتر از همه در بستر خاص اجتماعی و فرهنگی و رفاهی آنها،پیشنهاد،تصویب و به مرحلهء اجرا گذاشته شده و مرتبا مورد ارزیابی قرار میگیرند. این مقاله به بررسی کیفرهای اجتماعمحور در پرتو ارزیابی سرمایهء اجتماعی در ایران امروز میپردازد،کمیت و کیفیت مؤلفهها و شاخصههای سرمایهء اجتماعی به ویژه مشارکت و اعتماد اجتماعی از جمله بسترهای اولیهء اعمال این کیفرها محسوب میشوند.
خلاصه ماشینی:
"حال این سؤال مطرح میشود که مشارکت مردم و نهادهای مدنی در اعمال کیفرهای اجتماعمحور و به ویژه خدمات اجتماعمحور تا چه حد با بسترهای اجتماعی و فرهنگی جامعهء فعلی ایران مطابقت دارد؟پاسخ به این سؤال بر اساس دو پژوهش صورت گرفته تا حدود زیادی منفی است،زیرا که شاخص روابط انجمنی و نیز احساس دوستی و تعلق و یکی بودن با دیگران و نیز شرکت در فعالیتهای جمعی پایین است و بدون افزایش شاخصهای مذکور بیتردید اعمال ضمانت اجرای خدمات اجتماعمحور موفقیت چندانی نخواهد داشت.
1 به فرض بپذیریم که با تصویب لایحهء مجازاتهای اجتماعی جایگزین زندان، اکثر اهدافی که تدوینکنندگان به دنبال آن بودند تحقق پیدا میکند،اما آیا اهداف ایجابیآنکه در واقع نظارت فعال بر مجرمان در بستر اجتماع و مراقبت فعال از آنها،اصلاح و بازپروری بزهکاران و مهمتر از همه مشارکت مردم و نهادهای غیردولتی در اجرای این مجازاتها میباشد،تحقق علمی پیدا خواهد کرد؟ ارزیابی شاخصها و مؤلفههای سرمایهء اجتماعی از قبیل روابط انجمنی و شبکهء روابط با گروهها و نهادها،اعتماد اجتماعی،و اعتماد بینفردی نشان میدهند که سرمایهء اجتماعی در ایران به ویژه سرمایه اجتماعی جدید که بستر اجتماعی و فرهنگی اجرای مجازاتهای اجتماعی در ایران تلقی میشوند،پایین است.
لذا تا زمانی که مؤلفههایی نظیر احساس دوستی و تعلق و یکی بودن با دیگران، همکاری و مشارکت دواطلبانه در رفع مشکلات و شرکت در فعالیتهای جمعی دیگران در جامعهء ایران پایین باشد،به نظر میرسد اجرای مجازاتهای اجتماعی به ویژه خدمات اجتماعمحور با چالشهای جدی مواجه باشد این امر در مورد هر سه گروه بزهکاران،مجریان کیفرهای اجتماعمحور و اعضای جامعه صادق است."