چکیده:
در کتابخانهء ملی جمهوری تاجیکستان در دوشنبه شهر نسخهای خطی به خط احمد بی علی مقریزی،مورخ بزرگ مصری در 845 ق نگهداری میشود (ش 1790)که در واقع منتخبی است از کتاب درة الاسلاک فی دولة الاتراک اثر بدر الدین ابو محمد حسن بن عمر حسن بن حبیب دمشقی(د:779 ق)، این نسخه تاکنون ناشناخته بوده و در فهرست آثار بر شمار مقریزی نامی از آن به میان نیامده است.این مقاله تفصیلی از اوصاف نسخهء مذکور به دست داده شده است. مقریزی این نسخه را بر اوراق پشت و رو سفید ننوشته بلکه ورق بزرگی را که قبلا بر روی آن خطوط با قلم درشت نوشته شده بوده به صورت قطعات کوچک درآورده و بر پشت و روی همانها کتابت کرده است. نمونههای دیگری نشان میدهد که مقریزی عادت داشته است مسودات خود را بر روی چنین اوراق کتابت کند. کتاب درة الاسلاک که در واقع یک دوره تاریخ سلاطین مملوک مصر است وقایع را از سال 648 تا 777 ق بهطور سالشمار در برمیگیرد.این کتاب ذیلی هم دارد به قلم طاهر بن الحسن،پسر مؤلف،که او حوادث را تا سال 802 ق ادامه است. مقریزی انتخاب خود را از این کتاب بر روی اوراقی نوشته که قبلا بخشی از یک ورق بزرگ بوده است،گرچه مقریزی توقیع نیز مینوشته است، ولی به هیچ روی معلوم نیست که خطوط اولیهء این اوراق نیز از او باشد.
خلاصه ماشینی:
"متنشناسی اثری ناشناخته از مقریزی (منتخب درة الأسلادک فی دولة الأتراک از مجموعهء خواجه محمد پارسا) تقدیم به ایمن فؤاد سید علی بهرامیان* (مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی) چکیده: در کتابخانهء ملی جمهوری تاجیکستان در دوشنبه شهر نسخهای خطی به خط احمد بی علی مقریزی،مورخ بزرگ مصری در 548 ق نگهداری میشود (ش 0971)که در واقع منتخبی است از کتاب درة الاسلاک فی دولة الاتراک اثر بدر الدین ابو محمد حسن بن عمر حسن بن حبیب دمشقی(د:977 ق)، این نسخه تاکنون ناشناخته بوده و در فهرست آثار بر شمار مقریزی نامی از آن به میان نیامده است.
(2)نسخهء مذکور،از جمله نسخههای وقف بر کتابخانهء مشهور خواجه محمد پارسا(د:228 ق،مدینه)،از شیوخ بزرگ نقشبندی در ماوراء النهر بوده است (به تصویر صفحه مراجعه شود)ت 1:النجامهء«منتخب درة الأسلاک»،428 ق(تاجیکستان،کتابخانهء ملی،ش 0971) تم ما وقع علیه الاختیار من کتاب درة الأسلاک فی دولة الأتراک جمع الفاضل بدر الدین حسن بن أبی القاسم عمر بن الحسن بن عمر بن حبیب الحلبی فی أثناء نهار الأثنین لعشران[کذا]بقین من شهر ربیع الأول سنة أربع و عشرین و ثمانمائة علی ید کاتبه أحمد بن علی بن عبد القادر ابن محمد المقریزی الشافعی لطف الله له و غفر له.
اگر مقریزی،چنانکه خود گفته،کتاب درر العقود الفریدة را در 618 ق تألیف کرده باشد،باتوجه به تاریخ کتابت«منتخب» موجود(ربیع الأول 428)،نام نبردن از آن بی وجه نیست، ولی اگر به نوشتهء جلیلی،او در 938 ق تحریر کتاب را به پایان برده باشد،یا دست کم تا این تاریخ مشغول همچنان تحریر و تکمیل آن بوده است،آنگاه عدم اشاره به انتخاب از درة الأسلاک شگفت انگیز به نظر میرسد."