چکیده:
چندی پیش،سمینار بین المللی ملکه گوهر شاد بانو،با حضور شماری از اندیشمندان و تاریخدانان منطقه و جهان در افغانستان برگزار گردید.در این سمینار به نقش ملکه گوهرشاد در توجه به مفاهیم اسلامی منطقه و تأئید افکار و آثار این بانوی فرهیخته در توسعه فرهنگ دینی در ایران و افغانستان پرداخته شد و صاحبنظران، پیرامون آن به سخنرانی پرداختند. در ادامه،گزارشی از این سمینار تقدیم میشود.
خلاصه ماشینی:
"دکتر سید مختوم رهین،وزیر اطلاعات و فرهنگ دولت اسلامی افغانستان که بانی برپایی این سمینار بود نیز طی سخنانی در این سمینار،با اشاره به نقش ملکه گوهر شاد در سرنوشت ملت افغان گفت:ما در تاریخ خود،بانویی مثل ملکه گوهر شاد،کم داشتهایم و از آنان نیز صحبت زیادی به میان نیامده است.
دفتر سازمان یونسکو در کابل نیز در پیامی،با اشاره به سهم بارز ملکه گوهرشاد در توسعه فن مهندسی و معماری در عهد تیموریان و تأثیر آن در معماری آسیای میانه،از مقامات دولت اسلامی افغانستان به خاطر سپردن اختیار کامل به ادارات بین المللی فعال در افغانستان در حفظ و حراست از میراث فرهنگی آن کشور ابراز قدردانی کرد.
در دوره شاهرخ نوزایی فرهنگ که در ماوراء النهر رخ داده بود سر تا سر خراسان را فرا گرفت و سبک جدید معماری با پشتیبانی شاهرخ و همسر او گوهر شاد و فرزندش بایسنغر (به تصویر صفحه مراجعه شود) رواج یافت.
این آخرین و شاید مهمترین رویداد مرتبط با مسجد گوهر شاد،هم از آن رو بیشتر مورد توجه است که نزدیکتر به زمان ماست و هنوز معمرینی آن را به یاد دارند و نیز بهلول صحنه گردان اصلی ماجرا در مقام یکی از شخصیتهای تاریخساز معاصر در قید حیات است و هم از این نظر اهمیتی ویژه مییابد که در دوران رضا شاه یعنی عصری رخ داد که برخلاف دوران وقوع حوادث پیشین،جامعهء ایرانی در ثبات و سکونی کم نظیر به سر میبرد،به گونهای که قیام،غایله، شورش،بلوا یا واقعهء مسجد گوهر شاد را به هر نامی که بنامیم میتوان تنها حرکت اعتراضآمیز گسترده مردمی در طول دوران سلطنت رضا شاه،نه تنها در مشهد یا خراسان، بلکه در سراسر ایران محسوب داشت."