چکیده:
شناخت بینشهای "یورگن هابرماس" بابررسی زندگینامه وی وآغاز و با نمایاندن نقش او به عنوان معمار اصلی نظریه انتقادی جدید ، پایان می پذیرد.در این راستا رگه های عمده اندیشه وی به ترتیب زیر مورد تشریح و تحلیل قرار می گیرد :
ترمیم وتکمیل نظریه های پیشینیان : "کار" و "زبان" (کنش ارتباطی) ، برداشت کلی از دانش : مقوله بندی جدید از دانش،جایگاه ونقش علوم هرمنوتیک،نقد پاره ای از نظریه های کارل مارکس : ماتریالیسم تاریخی،تکامل و... ، نقد پاره ای از نظریه های ماکس وبر : عقلانیت ، نوگرایی و... ، نقد در خدمت توسعه اجتماعی،نظریه سیستمها و عقلانی کردن ، هزینه های نوسازی : استعمار جهان زتدگی ، هزینه های نوسازی : سترونی فرهنگی ، نهضت های اجتماعی جدید ، حد اقل وظیفه انتقاد : افشای موقیت های تحریف شده ، وضعیت آرمانی گفتار ، تحلیل از سرمایه داری نوین ، رشد خرد ابزاری و " یوتوپیای منفی " ، نظریه یه بهرانها : بیماریها (نابسامانیها)ی جهان زندگی ، جمع بندی نظریات : دفاع از نوگرایی وانتقاد وارده.
خلاصه ماشینی:
هابرماس تاکنون دهها جلد کتاب تهیه و تدوین کرده و دست کم سه هزار اثردربارۀ او و اندیشههایش به چاپ رسیده است که معدودی از معروفترین آثار خود وی عبارتند از: 1-به سوی جامعهای عقلانی(1970) 2-شناخت/دانش و علائق انسانی(1971) 3-نظریه و عمل(1974) 4-بحران مشروعیت(1976) 5-ارتباط و تکامل جامعه(1979) 6-نظریه کنش ارتباطی(1981) 7-مقاولات فلسفی نوگرایی(1987) 8-اندیشه پسامتافیزیکی(1988) 9-درباره منطق علوم اجتماعی(1988) 10-تغییر شکل ساختاری گستره همگانی(1989) رمیم و تکمیل نظریهها به مثابه نقد هابرماس انتقاد از اغلب نظریههای پیشینیان،به ویژه دو جریان عمده فکری را وجهۀ همت خویش قرارمیدهد که عبارتند از: الف-نقد وی از«اثباتگرایی»4منجر به فرموله کردن نظریه شناخت/دانش جدیدی با پرداخت ویژه بهعلوم اجتماعی میشود.
در نظامهای سرمایه داری متأخر،این جریان موجب فزونی وسنگینتر شدن مداخله حکومت در اداره امور عمومی میشود و حتی در بازار تولید و حادتر از آن،در بازجهت دهی منابع جهان زندگی که انجام آنها رفته رفته برای جلوگیری از بروز بیماریها(نابسامانیها)الزامآورگردیده است.
هابرماس با تعیین هویت آگاهی نوین و جهان زندگی عقلانی شده به مثابه عواملی که با بالا بردن گنجاییها،فراگیری را پدید میآورند،روی رخسارههای توانمند کردن این پدیدههای ساختاری در کنش انسانی تأکیدمیورزد.
دیدگاه هابرماس همچنین درک ویژگی خود-تحدیدی نهضتهای اجتماعی جدید را ارائه میکند؛نوعآگاهی و رفتاری که با شرایط فضای بزرگتر برای جامعه-زیستی ارتباطی سازگار است،چون نه در زمینهایجاد مردم انقلابی سنتی و نه در زمینه درهم شکستن نهادهای سرمایهداری،از برنامههای کلی انقلاب حمایتنمیکند.