خلاصه ماشینی:
"1 همچنین میتوان بر این باور بود که مشاهدات تجربی، اظهارات دستاندرکاران امور مساجد و انجام مصاحبههای اکتشافی اولیه که با چند تن از مردم عادی و برخی افراد فعال در مساجد انجام شده است، نشان میدهد که حضور مردم در مساجد نسبت به دوران انقلاب ( 1357-1356 ) و سالهای ابتدایی پس از پیروزی انقلاب ( 1360-1358 ) کاهش یافتهاست، بنابراین ، اکنون، به صورت جدی این سوال مطرح است که دلایل این کاهش حضور چیست؟ چرا صفوف نماز جماعت خلوت است؟ چرا شور و نشاط اواخر دهة پنجاه در مساجد دیده نمیشود؟ چرا از کتابخانههای مساجد، از کلاسها، سخنرانیها و سایر فعالیتهای مساجد استقبال نمیشود؟2 علاوه بر این نظرات، برخی تحقیقات نیز مؤید آنها هستند.
9ـــ شرایط پیچیده اجتماعی در ایران و خروج زندگی از روال گذشته در اثر تحولات قبل از انقلاب اسلامی و به ویژه پیروزی انقلاب، به علاوه رشد ارتباطات در سطح جهانی، پرسشهای متعددی را برای ایرانیان مطرح کرده که بخشی از آن متوجه دینداری آنها در گذشته بوده و تنوع رفتارهای ظاهری آنها نشان از درگیری در چالشهای جدی درخصوص مبنای باورها و رفتارهای میباشد که نوسان رفتاری، نشانه نوسان در روند پاسخگویی به سوالات مطروحه است؛ بنابراین، آنچه هراسانگیز میباشد، نه طرح پرسشها – که البته اجتنابناپذیر است - بلکه پاسخهایی است که ارایه میشود.
24 جمعبندی از مجموع فعالیتها چنین به نظر میرسد که رویکرد تکبعدی در اداره امور کشور در عرصههای مختلف واز جمله اقتصاد، رو به افول نهاده و موضوع «سازماندهی» در هر یک از حوزههای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است، رفته رفته، ضرورت نگاه سیستمی جهت هماهنگی و تقسیم کار صحیح میان قوا و برنامههای آنان بیشتر احساس میشود و طبیعی است که حوزه اقتصاد نیز در همین زمینه تحولاتی را پشت سر گذارد."