چکیده:
چه دلایل عمدهای باعث رکورد تجارت دریایی ایران(خلیجفارس)در سدههای پنجم و ششم هجری/یازدهم و دوازدهم میلادی(دوره سلجوقیان)شده است؟ در پاسخ به سوال فوق،این فرضیه مطرح شده است که تجارت دریایی خلیجفارس به دو دلیل در دوره سلجوقی دچار افول شده است:این امر نخست به فقدان حکومتی مقتدر در فارس و خوزستان مربوط بود و دوم به سیاستهای تجاری منطقی دولت فاطمی مصر باز میگشت که رشد تجارت دریایی سرخ را در پی داشت. تجارت دریایی خلیجفارس از زمانهای قدیم دارای اهمیت زیادی بوده است.بنادر مهم خلیجفارس چون سیراف،جنابه و مهروبان نقش مهمی در تجارت بینالمللی شرق و غرب ایفا میکردند.اگرچه در مقاطعی از دورههای میانه،به ویژه دوره سلجوقیان،تجارت دریایی خلیجفارس با رکود مواجه شد؛با این حال در دوره سلجوقی بندر«تیز»در ساحل مکران با رشد چشمگیری همراه بود. سوال اصلی که ما در این نوشتار در پی پاسخگویی به آن هستیم به شرح زیر است:
خلاصه ماشینی:
"com چه دلایل عمدهای باعث رکورد تجارت دریایی ایران(خلیجفارس)در سدههای پنجم و ششم هجری/یازدهم و دوازدهم میلادی(دوره سلجوقیان)شده است؟ در پاسخ به سوال فوق،این فرضیه مطرح شده است که تجارت دریایی خلیجفارس به دو دلیل در دوره سلجوقی دچار افول شده است:این امر نخست به فقدان حکومتی مقتدر در فارس و خوزستان مربوط بود و دوم به سیاستهای تجاری منطقی دولت فاطمی مصر باز میگشت که رشد تجارت دریایی سرخ را در پی داشت.
بنابراین سوال اصلی این است که چه دلایل عمدهای باعث رکود تجارت دریایی ایران(خلیجفارس) در سدههای پنجم و ششم هجری/یازدهم و دوازدهم میلادی(دوره سلجوقیان)شده است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح شده است که تجارت دریایی خلیجفارس به دو دلیل در دوره سلجوقی دچار افول شده است:نخست فقدان حکومتی مقتدر در فارس و خوزستان،دوم سیاستهای تجاری منطقی دولت فاطمی مصر در رشد و رونق تجاری دریای سرخ.
شرایط جهانی و منطقهای موثر بر تجارت دریایی خلیجفارس با وجود این که در بیشتر دوران زمامداری سلجوقیان کرمان،به عنوان نمایندگان سلجوقیان بزرگ در پهنه جنوبی کشور،شاهد مبادلات پر رونق تجاری میان ساحل دریای عمان(بندر تیز و عمان)و خلیجفارس با نقاط مختلف جهان آن روز هستیم،اما به نظر میرسد خلیجفارس طی سدههای پنجم و ششم،به ویژه سده پنجم،از رونق و اهمیت سده چهارم برخوردار نیست.
افول تجارت دریایی خلیجفارس در سدههای پنجم و ششم هجری از یک سو و رونق تجارت بینالمللی دریای سرخ از سوی دیگر،به ناچار بازرگانان ایرانی را وادار کرد تا برای مقابله با سیاستهای تجاری دولت فاطمی،به نزدیکترین بندر به اقیانوس هند روی آورند و به این ترتیب اندکی اوضاع را به نفع خود تغییر دهند."