پژوهش های موضوعی: هدفمندی سوره ها در تفسیر مراغی معرفی و نقد

پژوهشهای قرآنی بهار 1388 - شماره 57 ISC (‎32 صفحه - از 50 تا 81 )

کلیدواژه ها: مکی و مدنی هدف سوره تناسب آیات مراغی غرض تفسیر قرآن هدفمندی سوره‌ها غرض سوره سوره‌های قرآن

چکیده:

احمد مصطفی مراغی یکی از تفسیر نویسان برجسته اهل سنت به شمار می‌آید. او در جای جای تفسیر گران‌سنگ خویش از هدفمندی سوره‌ها می گوید و در این راستا آیات سوره را به یکدیگر پیوند می دهد. مراغی در ارتباط میان آیات یک سوره، گاه میان صدر یک سوره و پایان آن ارتباط برقرار می کند و گاه میان آیات هم سیاق.در ارتباط میان آیات هم سیاق، انواع گوناگونی از ارتباط در تفسیر مراغی دیده می-شود: ارتباط میان دو مجموعه در کنار هم، ارتباط میان یک مجموعه با آخرین آیه مجموعه قبل، ارتباط میان یک مجموعه با بخش میانی مجموعه قبل، ارتباط میان دو مجموعه از یگدیگر جدا، ارتباط میان یک مجموعه با چند مجموعه پیشین و ...ارتباط واژگانی، سبب و مسبب، اجمال و تفصیل، دلیل و مدلول، توصیفی،‌ غرضی، مفهومی‌و تبیینی برخی از روش شناسی مراغی در ارتباط میان آیات است.در کشف غرض سوره، مرحوم مراغی از اسامی‌ سوره‌ها و مکی و مدنی بودن آنها بهره می برد.هم ایشان شناخت سوره‌های مکی و مدنی و فهم بهینه آیات را از نتایج بحث هدفمندی سوره‌ها می بیند و ترتیب آیات و تدریجی بودن نزول قرآن را از مبانی بحث می خواند.یکی از نشانه های روشن اعتقاد مراغی به هدفمندی سوره‌های قرآن، اعتقاد ایشان به هدفمندی قرآن و آیات و بهره گیری از روش هایی تقریبا مشابه برای رسیدن به هدف است.

خلاصه ماشینی:

"برای نمونه در ارتباط میان آیات سوره بقره به گونه ای سخن می گوید که به نظر می رسد این سوره تنها یک غرض دارد و آن هم فراخوان مردم به قرآن و محتوای آن است؛ «در آغاز بقره از عدم شک و ریب در قرآن، هدایتگری قرآن برای تقواپیشگان، صفات اهل تقوا، اصول ایمان، خبر کافران و مرتابین، احکام صیام، حج، طلاق، محاجه با اهل کتاب به خصوص یهود سخن گفته شده و در پایان سوره ایمان پیامبر و مسلمانان به قرآن، کتب و رسل آمده است. مرحوم مراغی در مقام ایجاد ارتباط میان گروه سوم و آیات قبل، دسته سوم را به گروه اول و آن هم به آخرین آیه و عبارت(وهو علی کل شیء قدیر) ارتباط می‌دهد؛ «پس از آنکه حق تعالی در آیات پیشین از قدرت بی‌کران خویش نسبت به همه اشیاء گفت و علم خود به پنهان و آشکار در سینه ها را بیان کرد، در پی آن از آثار قدرت حق تعالی و متعلقات علم حضرت حق که مردمان بسیار به آن اهمیت می دهند می گوید و آن چیزهایی است که به حیات و شئون ایشان بستگی دارد. برای نمونه در ایجاد ارتباط میان آیات ۵-۶ سوره یونس با آیات ۳-۴ همین سوره، مجموعه دوم را تفصیل مجموعه اول می خواند؛ «پس از آنکه در مجموعه پیشین از نشانه های وجود خدا چون آفرینش آسمان-ها و زمین سخن گفته شد، در این مجموعه از انواع دیگری از مخلوقات هستی به عنوان آیات وجود خدا یاد شد تا این مجموعه, تفصیل اجمال پیشین قرار گیرد. بنابراین جمع میان اغراض یک سوره و ساخت یک غرض واحد در سیستم فکری مراغی امکان پذیر است، به خصوص با نظر داشت این موضوع که ایشان غرض آیات را که در دسته های آیات قرآن جلوه می کند، به یکدیگر ارتباط می دهد."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود