چکیده:
این پژوهش به دنبال شناسایی و تحلیل عوامل موثر در تحقق خودکفایی زنان سرپرست خانوار در مناطق شهری استان کردستان است. روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و مقطع زمانی آن سال 1387 بود. بر این اساس تعداد 190 نفر از زنان سرپرست خانوار شاغل با روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود که پس از کسب روایی، پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ(77/0) تعیین و تایید شد. «وضعیت خودکفایی» زنان سرپرست خانوار به عنوان متغیر پاسخ، بر اساس ملاک «خود ارزیابی» و «شاخص کمی خودکفایی» تعیین شد. روش های آماری مورد استفاده در تحلیل داده ها شامل تحلیل همبستگی، آزمون کای اسکوئیر و مدل رگرسیون لوجیت است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بر اساس ملاک خود ارزیابی، 4/27 درصد از زنان سرپرست خانوار خودکفا هستند و شاخص کمی خودکفایی نیز بیان کننده آن است که 2/24 درصد از آنها خودکفا، 5/40 درصد نیمه خودکفا و 3/35 درصد غیرخودکفا هستند. نتایج پژوهش نشان می دهد که رابطه معنی داری بین شاخص کمی خودکفایی زنان سرپرست و «خود ارزیابی» آنها وجود دارد. همین طور نتایج بیان کننده آن است که نسبت تحقق خودکفایی در میان زنان فوت همسر بیشتر و در میان زنان ترک شده و مطلقه کمتر از سایر گروه ها است. برآورد رگرسیون لوجیت به منظور شناسایی عوامل تعیین کننده احتمال تحقق خودکفایی زنان سرپرست خانوار نشان داد که متغیرهای بیمه اجتماعی، تنوع درآمدی، ارزش دارایی ها و مدت زمان فعالیت وارد مدل شده و در یک ترکیب خطی 68 درصد از احتمال تحقق خودکفایی زنان سرپرست خانوار را تبیین می کند. در پایان بر اساس نتایج پژوهش سعی شد پیشنهادهای کاربردی مرتبط ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: زنان سرپرست خانوار، خودکفایی ، توانمندی اقتصادی ، رگرسیون لوجیت مقدمه توسعة پایدار یک اجتماع حاصل مشارکت همه اقشار بـوده وایـن مـشارکت نیـزدرگـروی توجه به نیازها، اقتضائات ، مسائل ودرمجموع توانمندی آنهااست (چانت ۲۰۰۳١؛سن ۱۹۹۹٢) شواهد نظری و تجربی موجود دربسیاری از کشورهای در حال توسعه نشان می دهد کـه زنان سرپرست خانوارو افراد تحت تکفل آنها از زمره گروه های جمعیتی فقیر محسوب شده و نتایج بسیاری ازپژوهش های موردی دراین رابطه گویای آن است کـه ،ایـن گـروه بـه عنـوان بخشی از جامعه با مشکلات فراوانی درمسیر توسعه پایدارمواجـه هـستند.
گـزارش عملکرد سازمان های حمایتی بیان کنندة آن است که چالش هـاو موانـع زیـادی در راه گـسترش فعالیت های مناسب و پایدار برای زنان سرپرست خانوار وجود دارد(کمیته امداد امـام خمینـی ، ۱۳۸۶) به همین دلیل مشاهده می شود که پیشرفت واقعی دراین زمینه به کنـدی رخ داده و در بسیاری از موارد خانوارهای مذکور پس ازیک دوره فعالیت و درآمدزایی مجـددا بـه چرخـه فقر بر می گردند تا جایی که کماکان توسط خود دستگاه هـای حمـایتی نیازمنـد تـشخیص داده می شوند(سازمان بهزیستی ،۱۳۷۹؛ مرکز آمار ایران ، ۱۳۸۱).
لذامی توان گفت پژوهش حاضـر به دنبال آن است تا مشخص کند که :عوامل تعیین کننده در تحقق خودکفایی زنـان سرپرسـت خانوار در استان کردستان کدامندوتأثیر نسبی آنها چگونه است ؟ ۲‐ مبانی نظری وپیشینة پژوهش الیس ١(۱۹۹۸)به این نتیجه می رسدکه عوامل مؤثر بر توانمندی اقتـصادی و خودکفـایی زنان عبارتند از: افزایش منابع انسانی وفیزیکی ، افزایش مشارکت در مراحـل مختلـف اجـرای پروژه های توسعه ، برخورداری از بیمه اجتماعی و افزایش کنترل بر فرآیندهای تصمیم گیری .