چکیده:
طنز و طنزپردازی در طول تاریخ ادبیات فارسی همواره در کنار انواع دیگری مانند هزل،هجو و فکاهه وجود داشته و شاعران و نویسندگان بسیاری از آن برای بیان مقاصد خود استفاده کردهاند.هوشنگ مرادی کرمانی،نویسندهی طنزپرداز کودک و نوجوان از جمله نویسندگانی است که به این نوع ادبی توجه کرده است و میتوان طنز را یکی از عناصر برجسته و تأثیرگذار در آثار این نویسنده دانست.با توجه به اهمیت طنز در ادبیات و به ویژه نقش و جایگاه ظریف آن در ادبیات کودک و نوجوان این پژوهش بر آن است تا تکنیکهای طنز را در آثار طنزآمیز هوشنگ مرادی کرمانی بررسی و تحلیل کند.یافتههای پژوهش نشان داد نویسنده در آثاری مانند قصههای مجید،تنور،داستان آن خمره،مربای شیرین،مهمان مامان،تنور و لبخند انار از تکنیکهایی مانند بزرگنمایی،کوچکنمایی،طنز موقعیت،طنز در گفتار،مبالغه و اغراق،تضاد و بازیهای زبانی-بیانی،مقایسه و تشبیه و دیگر شگردها استفاده کرده است.از میان این تکنیکها اغراق و طنز موقعیت فراوانی بیشتری دارند.
خلاصه ماشینی:
"مرادی در آثار دیگر نیز از این تکنیک به فراوانی بهره گرفته است و به گونهای که میتوان بزرگنمایی را اصلیترین تکنیک طنز در آثار مرادی دانست؛به ویژه در آثاری مانند خمره،مربای شیرین،لبخند انار و بیشتر داستانهای تنور مانند«شیر»،«بوی پلو»، «رضایتنامه»،«سنگ اول»و«سنگ روی سنگ»،این شگرد در ساختار آنها نیز به کار گرفته شده،به گونهای که یک عنصر مانند خمره،در شیشهی مربا،چوب انار برای فلک کردن و کتکزدن دانشآموز،شیر دادن به یک پسر بچهی یتیم،گرفتن رضایتنامه،بوی پلو یا حتی سنگ قبر تأثیری طنزآمیز ایجاد میکند و همین موضوع زمینهای فراهم میآورد تا داستان شکل بگیرد و به کمک آن نویسنده با تقابلهایی که میان شخصیتهای داستانها ایجاد میکند،موقعیتهای طنزآمیز نیز به کمک ساختار میآیند تا انتقادهای مطرح در داستان بهتر و نمایشیتر به خواننده منتقل شوند.
در قصههای مجید به دلیل تنوع موضوع زمینه برای استفادهی نویسنده از شگردهای متنوعتر طنز فراهم بوده اما این تنوع یکسان نیست و نویسنده بیشتر برای ایجاد طنز از بزرگنمایی،مبالغه و اغراق و طنز موقعیت استفاده کرده و در برخی تکنیکها مانند استفاده از بازیهای زبانی،جناس،تضاد،کنایه،عکس و کوچکنمایی نتوانسته آنگونه که باید عمل کند؛شاید بتوان گفت بهرهگیری از تکنیکهای یاد شده به دلیل پیچیدهتر بودن بیشتر در گسترهی طنز بزرگسال میگنجد و نویسنده باید برای استفاده از چنین ظرفیتی مهارت بسیار بالایی داشته باشد تا بتواند همزمان که در حد سطح درک و دریافت مخاطب مینویسد،جنبههای طنز اثر را نیز رعایت کند."