چکیده:
یکی از مسایلی که امروزه گریبانگیر اکثر شهرها،به خصوص شهرهای کوچک و میانی کشور است،موضوع گسترش پراکنده و انسجام نیافته آنهاست.در شهر یزد در ربع قرن اخیر و مخصوصا پس از ادغام سازمانهای عمران اراضی شهری و تشکیل سازمان زمین شهری،در امر واگذاری زمین شتابزدگیهایی به چشم میخورد.در این میان،با وجود آمادهسازی و واگذاری زمین در شهر یزد بعد از گذشت حدود 30 سال،هنوز بسیاری از متقاضیان پس از دریافت زمین اقدام به ساخت ننمودهاند.به عنوان نمونه،در پروژه واگذاری 17/5 هکتاری ادامه سیلو،حدود 42%از زمینهای واگذاری مسکونی سال 1374،پس از گذشت 13 سال از زمان واگذاری،همچنان به صورت ساخته نشده باقی ماندهاند.این وضعیت،در پروژههای دیگری،همچون محدوده ذوزنقهای امام شهر، جواداالائمه،کوی گلستان و...به وضوح دیده میشود.در همین راستا،با بررسیهای میدانی و تکمیل پرسشنامه و شامل گرانی مصالح و کارگر در درجه اول و آماده نبوودن زمین در درجهی دوم،در تأخیر ساخت اراضی واگذاری در سطح مناطق بسیار مؤثر بوده است.در مورد علل رهایی اراضی واگذاری نیز معادله ی رگرسیون ایجاد شده،حاکی از رابطه قویتر بین گرانی مصالح در درجه اول و عدم حمایت دولت در درجه دوم است.همچنین قیمت زمین آماده سازی شده در طول مدت واگذاری این دست اراضی،سالانه حدود 81 درصد رشد داشته است که خود عامل تقویت بلاستفاده ماندن زمین بوده است.شایان ذکر است که هیچ تلاش آگاهانهای نیز توسط سازمان زمین و سیاستگذاران مسکن برای شناخت و مساعدت گروه کمدرآمد در امر واگذاری زمین که هدف اصلی این اقدام بوده،صورت نگرفته است که این امر نشان از اجرای نادرست سیاست واگذاری زمین دارد
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) در این محدوده،تعدادی از زمینهای واگذاری نیز به حال خود رها شده است که علت رهایی زمین در این محدوده حدود 54 درصد به علت گرانی مصالح و کارگر و حدود 03 درصد به علت گران شدن زمین در آینده بوده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) در محدوده کوی فرهنگیان نیز تعدادی از زمینهای واگذاری به حال خود رها شده است که علت رهایی زمین در این محدوده حدود 34 درصد به علت گرانی مصالح و کارگر و حدود 32 درصد به علت گران شدن زمین در آینده بوده است.
در برنامه پنج سالهء دوم نیز ساخت تعداد 0952 هزار واحد مسکونی مورد نظر بوده است که یکی از وظایف دولتها تأمین زمین مورد نیاز در هر دو برنامه و عرضه زمین آمادهسازی شده توسط سازمان زمین شهری بوده است روش قیمتگذاری دولت بر زمینهای واگذاری بر اساس هزینههای آمادهسازی و بر مبنای قیمت منطقهای بوده که طبق این سیاست در طول سالهای 27 و 37 قیمت زمین در شهر یزد به طور متوسط به ازای هر متر مربع 0021 ریال بوده است.
همچنین با توجه به بررسیهای آماری و رگرسیونی در سطح مناطق دارای اراضی واگذاری و افزایش شدید قیمت زمین مسکونی شهری که از سال 9631 آغاز و به طور متناوب ادامه یافته است،مشخص میشود که دخالت مستقیم دولت در بازار زمین در دورههای مذکور کارآمد نبوده،یا همواره در مکان و زمان مناسب صورت نگرفته است و همین عامل در رهایی اراضی واگذاری مسکونی در سطح شهر یزد بسیار مؤثر بوده است و در نتیجه ضعف"سیاست زمین حمایتی"میتواند یکی از دلایل رها ماندن اراضی مسکونی واگذاری شهر یزد باشد."