چکیده:
توتون و تنباکو در گذشته یکی از محصولات مهم صادراتی ایران به شمار می آمد و شرایط اقلیمی مساعد برای کشت این محصول در برخی نقاط ایران، زمینه را برای گسترش صنعت و تجارت توتون فراهم می ساخت. در دوره پهلوی اول، همزمان با انحصار خرید و فروش توتون توسط دولت، تلاش هایی برای بازاریابی و صدور این محصول در بازارهای جهانی صورت گرفت که گاه با موفقیت همراه بود. این مقاله تلاش دارد به بررسی گوشه ای از تکاپوهای دولت پهلوی اول در عرصه تجارت خارجی توتون، برخی موانع موجود در مسیر صدور این محصول و تلاش برای تسهیل صادرات ایران در این زمینه بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"(اداره کل تنقیح و تدوین قوانین و مقررات،1362:246)در 20 اسفند همان سال>>متممقانون انحصار تجارت خارجی ایران<<در 18 ماده به تصویب رسید که به موجب آندولت مجاز شد حق وارد کردن محصولاتی را که خود نمیخواست مستقیما عهدهدارشود،به وسیله جوازهای مخصوص به اشخاص یا مؤسسات تجاری واگذار کند.
صادرات تنباکو و توتون برگ یا کوبیده به خارج از کشور،جمعا3478979 قران بود که در این میان به ترتیب مصر و بین النهرین با 2712821 و457490 قران و سپس ترکیه با 62214 قران،بیشترین مقدار را از ایران وارد کردند.
(همان،1382:198-196) راردادهای خارجی و بازاریابی برای توتون ایرانی در سالهای مورد بحث،تلاشهایی هرچند پراکنده برای بازاریابی و معرفی توتونایرانی در سایر کشورها از سوی سفارتخانهها،کنسولگریها و نمایندگیهای بازرگانیایران انجام میشد و گاه میان دولت ایران و نمایندگان شرکتهای بازرگانی مستقر درایران و یا شرکتهای خارجی مذاکرات و قرارهایی برای مبادله صورت میگرفت.
(آرشیو سازمان اسناد ملی ایران،سند 260000526)در استانبول نیز کمپانی>>واردات توتون شرق<<در سالونیک از طریق کنسولگری ایران خواستار خرید توتونایران و فروش آن در مراکز این کمپانی در پاریس و سایر کشورها شد.
وزارت دارایی از وزارت امور خارجه خواست با توجه بهمناقصه اداره انحصار دخانیات هنگری[مجارستان]برای خرید توتون خارجی ازفروشندگان مهم توتون از جمله بلغار و ترکیه،به انحصار دخانیات ایران نیز اطلاع دادهشود که نمونههای توتون صادراتی ایران را که با توتونهای کشورهای نامبرده برابریمینماید،با پیشنهاد لازم تهیه و ارسال دارد و در حد امکان تلاش کند تا نظر کمیته راکه از طرف دخانیات هنگری برای بررسی توتونهای خارجی اعزام میشود،نسبت بهتوتونهای ایران جلب نماید."