چکیده:
توسعه مناطق روستایی در حاشیه رودخانه ها، بستر و حواشی دشت های سیلابی بدون شناخت و توجه به شرایط هیدرولوژیکی و دینامیکی رودخانه ها و قسمت های بالادست حوزه که موجب افزایش خطر سیلاب و خسارات جانی، مالی و زیربنایی ناشی از آن می شود، توسعه را با ناآگاهی مواجه می سازد. از اینرو اهمیت تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب که کاربرد بسیاری در مدیریت دشت سیلابی دارد، مشخص می گردد. در این مقاله با توجه به شرایط اقلیمی و نیمرخ عرضی و توپوگرافی اطراف رودخانه و دشت سیلابی، زمان تداوم بارش و دوره بازگشت سیل به تعیین پهنه سیل با دوره بازگشت مشخص در مسیر رودخانه گرگانرود پرداخته تا نقاط روستایی در معرض خطر سیل شناسایی شده و مسئولان در سطوح مختلف بتوانند تدابیر برنامه ریزی و مدیریتی لازم برای کاهش خطر پیش از وقوع خطر سیل بیاندیشیند، تا بدین طریق آسیب های ناشی از سیلاب در مناطق روستایی به حداقل ممکن کاهش یابد. ....
خلاصه ماشینی:
"با این توصیف هدف از این مقاله از یک طرف پهنهبندیروستاهای در معرض خطر سیل از طریق تهیه نقشه حریم رودخانه1برای دوره بازگشت 25 ساله درحوزههای رروستایی با استفاده از ماژول2مدل HEC-GeoRAS در محیط GIS میباشد و از طرف دیگرتولید مدل ارتفاعی رقومی DEM و نقشه خطر سیل3و نحوه گسترش سیلاب در مناطق روستاییحاشیه گرگانرود با تاکید بر تصاویر ماهوارهای ETM+ لندست میباشد،تا بر این مبنا برنامهریزی ومدیریت روستایی در روستاهایی در معرض خطر سیل شناسایی و مدیریت امکانپذیر باشد.
از سویی دیگر،نتایج تحلیل تجربی پهنهبندیسیلاب در منطقه مورد مطالعه که با استفاده از مقاطع عرضی و طولی و حداکثر بارش 24 ساعته بادوره بازگشت 25 ساله و به کارگیری ماژولهای Hec-GeoRAS به دست آمد،نشان میدهد که درمرحله نخست تلفیق ابزارهای فناوری جغرافیایی از جمله سنجش از دور و سیستم اطلاعاتجغرافیایی در تأیید مطالعات قبلی،دارای کارایی مناسبی برای پهنهبندی خطر سیلاب برخوردار هستندو دوم اینکه تعداد 156 روستا در پهنه با ریسک و خطر بالا،در پهنه با ریسک و خطر متوسط 44 نقطهروستایی و در پهنه با ریسک و خطر کم 35 روستا قرار دارند و نوعی سطحبندی خطر سیل را بازگومیکند که ضرورت دارد در فرایند مهندسی مدیریت و آمایش به ویژه مدیریت خطر این سطوح مدنظرقرار گرفته و برنامه راهبردی ویژه افزون بر راهبرد مشترک اتخاذ گردد و در این میان لزوم به کارگیریمدیریت سیلاب با اولویت روستاهای مستقر در پهنه با خطر بالا احساس میگردد."