چکیده:
هویت اجتماعی و هویت فرهنگی از جمله ابعاد مهم هویتی هستند که به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، شاید بتوان آنها را از ابعاد مهم هویت قلمداد کرد. این مقاله درصدد است پاسخی قانع کننده و علمی به این پرسش بدهد که میزان تعلق به هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان چقدر است و چه عواملی بر روی آن تاثیر میگذارد. در این راستا، و برای دستیابی به الگویی علی، نظریههای مختلف هویتی (در سه حوزه روانشناسی، جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی) بررسی شد. این مطالعه با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق دانشآموزان سال سوم مقطع متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز بودند که درباره 400 نفر، شامل 200 دختر و 200 پسر، بهعنوان نمونه مطالعه شد. برای تحلیل دادهها از نرمافزار آماری SPSS استفاده شد و تحلیلها در دو حوزه آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد که در بعد اجتماعی، 92 درصد و در بعد فرهنگی، 75 درصد پاسخگویان، به عناصر هویتی در این دو حوزه احساس تعلق بالا دارند.
خلاصه ماشینی:
"در پژوهش دیگری با عنوان«بررسی شیوههای مقابله با تهاجم فرهنگی در بین دانشآموزانشهر تهران»(کفاش و فربدی،1375)،قضاوت و داوری براساس نظرسنجی از دانشآموزاندربارۀ علل جذب به فرهنگ بیگانه به شرح زیر تنظیم شده است: (به تصویر صفحه مراجعه شود)در پژوهشی دیگر با عنوان«تحلیل وضعیت هویت(مذهبی-ملی)دانشآموزان پایۀ سوم دبیرستان در تهران»که خادمی نوش آبادی آن را اجرا کرده است.
توزیع فراوانی پاسخهای پاسخگویان به معرفهای هویت فرهنگی (به تصویر صفحه مراجعه شود) مارههای دو متغیریبررسی روابط همسبتگی به منظور بررسی رابطۀ میان متغیرهای مستقل با متغیرهای وابسته،یعنی هویت اجتماعیو هویت فرهنگی،از دو آزمون عمده استفاده شد که شامل آزمون همبستگی پیرسونو رگرسیون خطی است که در این بخش،ضرایب همبستگی حاصل شده از آزمونهابررسی میشود.
بنابراین،با توجه به یافتهها میتوان معادلۀ رگرسیون خطی هویت فرهنگیرا به صورت زیر ترکیببندی کرد: 0/878-بعد فرهنگی هویت ملی (احساس تعلق به جامعه)0/308+ (وضعیت واحد مسکونی(ملکی-1))0/346- (اعتقاد به مشارکت اجتماعی)0/143+ (رویکرد مثبت به غرب)0/126- (شکاف ارزشی)0/105- لگوهای تحلیل مسیر در این قسمت،فرضیات مکانیزمی و مکانیزمهای تأثیر متغیرهای مستقل بر هویت اجتماعیو فرهنگی را بررسی میکنیم تا تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر روی آنهابه دست آید.
با حذف مسیرهای غیر معنیدار اثرات غیر مستقیم(مکانیزمی)متغیرهای مقدم عبارت است از: 1-فردگرایی-اعتقاد به مشارکت اجتماعی-عضویت در مقولات اجتماعی-احساستعلق به جامعه-هویت فرهنگی؛ 2-فردگرایی-اعتقاد به مشارکت اجتماعی-شرکت در برنامههای فوق برنامه-عضویت در مقولات اجتماعی-احساس تعلق به جامعه-هویت فرهنگی؛ 3-استفاده از رسانههای گروهی-روایت هویت ملی-هویت فرهنگی؛ 4-برنامۀ درسی مدارس-روایت هویت ملی-هویت فرهنگی؛ 5-شکاف ارزشی-هویت فرهنگی؛ 6-مقایسۀ اجتماعی-احساس نابرابری اجتماعی-رضایت اجتماعی-سیاسی واقتصادی-مشروعیت نظام سیاسی-هویت فرهنگی؛ 7-فردگرایی-اعتقاد به مشارکت اجتماعی-مشروعیت نظام سیاسی-هویتفرهنگی؛ 8-رویکرد مثبت به غرب-مشروعیت نظام سیاسی-هویت فرهنگی؛ R2 الگو برابر 0/31 است که نشان میدهد 31 درصد از تغییرات هویت فرهنگی بهوسیلۀ متغیرهای مستقل الگو تبیینه شده است."