چکیده:
در روزگار ما بسیارند کسانی که-بدون اطلاع از کوششهای بیوقفهء بیش از هزار سالهء دانشمندان بزرگ دورهء اسلامی که عمرها بر سر مسائل پیچیدهء نجومی و علی الخصوص مبحث رؤیت هلال گذاشتهاند-درصدد برمیآیند تا با استفاده از نرمافزارها،راه تازهای پیش پای ما بگذارند.با اعتقاد کامل به پیشرفتهای شگرف علم نجوم در قرنهای اخیر،نگارنده قصد دارد عواملی را که بیرونی در کتاب ارجمند آثار الباقیة عن القرون الخالیة دربارهء رؤیت هلال برشمرده و درعینحال به آنها اکفتا نکرده و خوانندگان را به آثار پیش از خود نیز ارجاع داده است،به صورت بسیار خلاصه و بررسی و تحلیل نماید تا برخی گمان نبرند که بدون مراجعهء به آثار موجود،میتوان راههای نو ارائه داد و گرهای را گشود.
خلاصه ماشینی:
"خوانندگان را به آثار پیش از خود نیز ارجاع داده است،به صورت بسیار خلاصه و بررسی و تحلیل نماید تا برخی گمان نبرند که بدون مراجعهء به
محمد بن احمد بیرونی(متوفای 044 هـ ق)دربارهء رؤیت هلال که تا به امروز
برای رؤیت هلال ساخته شده است و برخی[نیز]این جدولها را به
و مهارت وارد کرده است و در این مقاله به شرح آنها خواهیم پرداخت،تماما
وی دربارهء کاربرد جدول برای تعیین آغاز و پایان ماه رمضان میگوید:4
او نه تنها به ایجاد تغییر در صورت جدول حبش حاسب و این حقیقت که
اگر این نویسنده از موضع جدول مجرد از زیج حبش تجاوز میکرد و از
ترتیب که در بادی امر این جدول را همان جدول حبش حاسب یافت که به
مطلب بسیار مهمی که بیرونی دربارهء کاربرد جدول بدان تأکید میکند آن
است که چون دانستن عرض و طول شهرها در مبحث رؤیت هلال یک اصل
است بنابراین اگر بخواهند تعیین آغاز و پایان ماه رمضان براساس جدول
سه دیگر آنکه بخواهند با محاسبه،روزهای آغاز و انجام ماه رمضان را در سالهای آتی در سرزمینهای وسیعی مشخص نمایند و رؤیت هلال رمضان
دربارهء زیج حبش حاسب که بیرونی مراجعهء به آن را برای جویندگان
و بدفعات کسانی را که از جدول مذکور برای پیشبینی رؤیت ماه(بالاخص
هلال ماه مبارک رمضان)استفاده میکردند تخطئه کرده است.
برای پیشبینی رؤیت هلال بهطور کلی فاقد اعتبار است.
هجری قمری که بیشتر با واقعیت تطبیق میکند ملاک محاسبه قرار گیرد باید نسبت به مدخل چنین تقویمی نیز تصمیمگیری شود.
مراجعهء به این و آن از محاسبات رؤیت هلال کشف رمز نمیکرد،شاید"