چکیده:
رسالت کتابخانهها به عنوان نهادی اجتماعی، خدمت به جامعه استفاده کننده و پاسخگویی به نیازهای آنان است.از آنجا که در عصر حاضر، فناوریهای جدید، تحولات زیادی را در تولید، سازماندهی، و استفاده از اطلاعات به وجود آورده است، با افزایش روزافزون حجم اطلاعات، شاهد تغییر زیادی در ساختار ذهنی و نیازهای استفاده کنندگان هستیم. اما بر اساس پژوهشهای صورت گرفته، در بسیاری از کتابخانهها نیازهای پیچیده و متحول استفاده کنندگان پاسخ داده نمیشود.بنابراین، استفادهکنندگان، کتابخانهها را محلی برای حل مشکل اطلاعاتی و تغذیه فکری به شمار نمیآورند و وجهه و هویتی برای کتابداران در نظر نمیگیرند.از آنجا که خدمات کتابخانهای یکی از فعالیتهای عمده در شناساندن رسالت کتابخانه به جامعه است، تأکید اصلی این مقاله بر توسعه خدمات به عنوان عاملی برای کسب جایگاه اجتماعی شایسته کتابداران و ارتقای آن است.به این منظور، انواع خدمات و نیز مشکلاتی که در راه طراحی و اجرای آنها وجود دارد، شناسایی میشود.چالشهایی که کتابداران، برای توسعه خدمات خود، با آنها روبهرو هستند، از دیگر بحثهای این مقاله است.توفیق در این چالشها، راهحل و عامل اصلی توسعه خدمات و کسب وجهه اجتماعی کتابداران است.
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که نیاز اطلاعاتی کاربران همواره باید مرکز توجه تهیه کنندگان خدمات اطلاعرسانی و کتابداران باشد ونیز بر اساس اصل دوم و سوم رانگاناتان، -هر خوانندهای کتابش و هر کتابی خوانندهاش- در برنامهریزی برای خدمات، کتابخانهها باید به گونهای خدمت کنند که استفادهکنندگان همواره در مرکز توجه باشند تا بتوانند از راههای مختلف و برای رفع نیازهای اطالعاتی مختلف، اطلاعات مناسب را در اختیار آنان قرار دهند.
خدمات توسعه یافته افزون بر خدمات سنتی(امانت، فتوکپی، مخزنداری، و یا مرجع)، خدمات زیر نیز باید ارائه شود تا کتابخانه بتواند به نیازهای کنونی جامعه پاسخ دهد:خدمات مرجع، شامل:خدمات آگاهی رسانی جاری، خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات، سایر خدمات مرجع؛همکاری بین کتابخانهای، شامل:امانت بین کتابخانهای، اشتراک، تهیه، و استفاده از منابع، خدمات تحویل مدرک؛آموزش استفادهکننده؛وسایر خدمات و تبلیغات، شامل:برگزاری نمایشگاه، همایش، و انتشارات(تهیه چکیدهنامه، خبرنامه، تازههای کتابخانه، و راهنمای استفاده).
بنابر این، برای رفع مشکلاتی مانند نبود شناخت کافی نسبت به منابع اطلاعاتی، کتابداران باید سواد اطلاعاتی خود را افزایش دهند تا بتوانند با این مهارت، اطلاعات مورد نیاز را جستوجو کنند و آن را به درستی به کار گیرند.
برای مثال، نبود بینش مناسب نسبت به این خدمات، ناآشنایی کتابداران با پایگاههای اطلاعاتی موضوعی مختلف، و همچنین ناآشنایی آنها با منابع چاپی و الکترونیکی از مواردی است که اگر کتابداری متخصص باشد میتوان امیدوار بود که تا حدی این مشکلات وجود نخواهد داشت."