چکیده:
امروزه یکی از نیازهای جدی فعالان اقتصادی تامین نقدینگی است که در قانون عملیات بانکی بدون ربا
این نیاز به وسیله عقدهای قر ض الحسنه، خرید دین و سلف برآورده می شو د. هرکدام از این عقدها با
با ویژگیهایی ؛ مانند: تا مین منابع « تورق » محدودی تهایی روبه رو است که به آن پرداخته می شود. عقد
آزاد برای مشتریان می تواند مورد توجه بان که ا و بنگاهها ی اقتصادی قرار گیرد. تور ق، عقدی است
مرکب از دو بیع نسیه و نقد که هدف از آن دستیابی به نق دینگی است. عق د پی شگفت ه مد تی است در
بانکهای عربی استفاده شده و مورد استقبال بانکها و مشتریان قرار گرفته است؛ اما بحثهای فراوانی در
بین اهل سنت از جهت فقهی و اقتصادی آن مطرح است.
مقاله پیشرو به بررسی فقهی و کاربرد بانکی عقد تورق براساس فقه امامیه و در بانکدا ری بدون ربا
می پردازد. روش تحقیق، کتابخانه ای و براساس تحلیل محتوا است. فرضیه مقاله این است که اولا، عقد
تورق در فقه امامیه مجاز است؛ ثانیا تورق یکی از عقدهای بانکی بر ای بانک و مشتریان بر ای تا مین
نقدینگی است. همچنین در مقایسه با دیگر عقدهای بانکی بدون ربا به این نتیجه رسیدیم که تورق می تواند
نقش مکمل مرابحه و فروش اقساطی را داشته باشد.
Liquidity is one of the most serious needs of economic participators in the world today. In interest-free banking laws this need has been fulfilled throughQardhul-Hasanah، discounting of bills and Salaf contracts. Each one of these contracts has its own limitations، which have been brought under discussion.
Tawarruq contract، with its own peculiarities، such as making the free sources available for the customers، can become a subject of attention for the banks and economic firms. Tawarruq is a contract which consists of two sales: one credit and the other cash، and its goal is to arrange liquidity. For some period the mentioned contract is being used in Arabic banks and has become popular among banks and their customers. However، it has also attracted many discussions within Sunni blocks with respect to its jurisprudential and economic aspects.
The present article strives to perform a jurisprudential and bankingefficiency study of tawarruq contracts in interest-free banking، based on Shiite jurisprudence. The research method has been library oriented، based on analysis of written works. Assumption of the article is that، first: the tawarruq contract is permissible in Shiite fiqh; second: tawarrruq is one of the banking contracts
aiming liquidity for the bank and the customers. Similarly while comparing it with other interest-free banking contracts، we concluded that tawarruq can play a complementary role for Murabaha and Installment sales contracts.
خلاصه ماشینی:
بررسی فقهی و کاربردی عقد تورقدر بانکداری بدون ربا تاریخ دریافت:1390/4/18 تاریخ تأیید:1390/6/31 محمد نفی نظرپور*محمد رضا یوسفی** سید محسن سجادی*** چکیده {IBامروزه یکی از نیازهای جدی فعالان اقتصادی تأمین نقدینگی است که در قانون عملیات بانکی بدون ربااین نیاز به وسیله عقدهای قرض الحسنه،خرید دین و سلف برآورده میشود.
liamg@idajjasnshm:liamE &%03917SQEG039G% مقدمه قانون بانکداری بدون ربا که در فروردین سال 1363 اجرایی شد،مشتمل بر عقدهای موردتأیید اسلام است که برای تأمین مالی مشتریان بانک اقدام میکند.
ادبیات موضوع موضوع مقاله در منابع فارسی کمتر مورد توجه بوده؛اما در منابع عربی و انگلیسی کهبه وسیله مسلمانان اهل سنت نگاشته شده است،به این بحث پرداختهاند:یونس مصری(2003)پس از تعریف تورق برخی از موافقان و مخالفان این عقد رامعرفی کرده،سپس قائل به تفصیل شده،فقط در صورت اضطرار معتقد به جواز این عقدمیشود؛البته آن هم در صورتی که سه طرف معامله(متعاملین)آگاهی به قصد متورق(نیازمند پول)از این معامله نداشته باشند،دلیل اصلی مصری در نفی عقد تورق این استکه میانگین سود در تورق بالاتر از نرخ بهره است.
در ادامه بانک با قرارداد دیگری وکیل متورق برای فروش نقدی کالا میشود و با فروشنقدی کالا به مشتری دیگر پول به دست آمده را به حساب متورق واریز میکنید؛البته درآنچه که تورق عکسی نامیده شد نیز اکثر عقدهای پیش گفته اتفاق میافتد؛یعنی بانک یامؤسسه مالی نیازمند تأمین مالی در ابتدا به وسیله عقد نسیه کالا را از فرد یا بنگاه تولیدیخریداری میکند؛سپس در عقد بیع نقدی آن کالا را به مشتریان خود میفروشد و از اینراه به تأمین نقدینگی خود اقدام میکند.